لولهها و اتصالات از کاربردیترین تجهیزات در صنایع مختلف به شمار میروند و میتوانند برای انتقال سیالات مختلف از نقطهای به نقطه دیگر استفاده شوند. امروزه و لوله و اتصالات از انواع مواد مختلف مانند فلزات، پلیمرها، پلاستیک و … ساخته میشوند و هر کدام از آنها میتوانند ویژگیها، قابلیتها و کاربردهای متعددی داشته باشند. اتصالات فلزی از جمله رایجترین اتصالاتی هستند که به سبب داشتن مقاومت و استحکام بالا همواره در صنایع مختلف به کار میروند اما بزرگترین ایراد و نقطه ضعف این اتصالات مقاومت پایین آنها در برابر رطوبت و خوردگی است. اتصالات استنلس استیل در حقیقت نوعی از اتصالات فلزی هستند که در برابر خوردگی و رطوبت نیز مقاومت بالایی دارند چرا که در تولید آنها از آلیاژ فولاد و کروم استفاده میشود و خاصیت ضدزنگ دارند. در ادامه مطلب به بررسی کامل و دقیق اتصالات استنلس استیل پرداخته خواهد شد.
اتصالات استنلس استیل چیست؟
اتصالات استنلس استیل یا Stainless Steel Fittings دستهای از تجهیزات کاربردی و پراستفاده در صنعت لولهکشی و تأسیسات هستند و مانند لوله و اتصالات upvc دارای خاصیت ضدزنگ بودن میباشند و همین امر باعث شده که بسیار مورد توجه قرار بگیرند. این اتصالات میتوانند در انتقال انواع سیالات استفاده شوند. همانطور که گفته شد این تجهیزات از آلیاژ فولاد و کروم تولید میشوند و به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ زدن و همچنین عدم اصطکاک بالا میتوانند برای مواردی که نیاز به لولههای بادوام وجود دارد استفاده شوند. این نوع از اتصالات در مقایسه با سایر اتصالات فلزی و فولادی از مقاومت و طول عمر بیشتری برخوردار هستند و نیاز کمتری به تعمیر و نگهداری دارند.
بهترین نوع اتصالات استنلس استیل از عناصری همچون آهن، کروم و نیکل ساخته میشود و در آنها حداقل درصد جرمی کروم ۱۰٫۵ درصد و حداکثر درصد جرمی کربن ۱٫۲ درصد خواهد بود. کروم در مقایسه با آهن واکنشپذیری سریعتری با اکسیژن دارد و در محیطهایی که رطوبت و اکسیژن زیاد باشد این ماده واکنش داده و لایهای روی اتصالات ایجاد میکند که از زنگ زدن آنها جلوگیری میکند و در نتیجه موجب افزایش طول عمر آنها خواهد شد.
انواع اتصالات Stainless Steel
اتصالات استنلس استیل همانند سایر اتصالات میتوانند بر اساس فاکتورهای مختلفی تقسیمبندی شوند اما مهمترین فاکتور تقسیمبندی آنها نوع استفاده و نصب آنها میباشد. در حقیقت این اتصالات میتوانند به سه دسته اصلی لبجوش، ساکت ولد و رزوهای تقسیم شوند.
اتصالات لبجوش
اتصالات جوشی استنلس استیل در صنایع مختلفی همچون صنعت غذا، صنعت پتروشیمی، داروسازی، آبیاری قطرهای و … استفاده میشوند و میتوانند در لولهکشی گاز نیز کاربردهای متعددی دارند. از جمله مهمترین مزایا و ویژگیهای این نوع از اتصالات میتوان به چرخه کوتاه تولید و مقرونبهصرفه بودن آنها اشاره کرد.
اتصالات ساکت ولد
اتصالات ساکت ولد از دیگر انواع اتصالات استنلس استیل میباشند که به روش جوشکاری متصل خواهند شد و معمولاً در خطوط انتقال فشار قوی و سیستمهای پایپینگ کاربرد دارند. این نوع از اتصالات به دلیل مقاومت و تحمل بالای خود میتوانند در صنایعی همچون نفت، گاز، پتروشیمی، پزشکی، نیروگاهی، هوایی، آتشنشانی و … نیز استفادههای متعددی داشته باشند و از مزایا و معایب منحصربهفردی برخوردارند. از جمله رایجترین اتصالات ساکت ولد میتوان به اتصالات زانویی، سهراهی، کپ، تبدیل، بوشن کامل، نیم بوشن، بوشن تبدیل و … اشاره کرد که هرکدام میتوانند کاربردهای متفاوتی داشته باشند.
اتصالات رزوهای
اتصالات رزوهای از دیگر انواع اتصالات Stainless Steel میباشند که از طریق پیچ اتصال برقرار میکنند. این نوع از اتصالات در بدنه خود دارای رزوههای مختلفی بوده و حتماً باید با سایز لولهها و سایر اتصالات هماهنگی داشته باشند تا بتوانند مورد استفاده قرار بگیرند. البته نوع دیگری از این اتصالات وجود دارند که با نام اتصالات دندهای شناخته میشوند که میتوانند کاربردهای متفاوتی داشته باشند و عملکرد بهتری از انواع اتصالات رزوهای دارند. در مقاله دیگری از سایت وینوپلاستیک تحت عنوان مزایا و معایب سیستم گرمایش از کف میتوان با این سیستم آشنایی کامل پیدا کرد و به نقاط ضعف و قوت آن آشنا شد.
مزایای اتصالات استنلس استیل
هر کدام از انواع اتصالاتی که در سیستمهای لولهکشی و تأسیسات مختلف استفاده میشوند میتوانند مزیتها و معایب مختلفی داشته باشند و اتصالات Stainless Steel نیز از این قاعده خارج نخواهند بود و مانند لوله قطره چکان دار میتوانند مزیتهای متعددی داشته باشند. از جمله مه مهمترین مزیتهای این تجهیزات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- این اتصالات به دلیل نوع آلیاژی که دارند دارای طول عمر بالایی هستند و میتوانند بیشتر از 50 سال عمر کنند.
- در برابر شرایط مکانیکی و شیمیایی مختلف مقاومت بالایی دارند.
- در برابر انواع مواد خورنده مانند اسیدها، بازها و … تحمل خوبی دارند
- امکان لکهدار شدن و کدر شدن آنها از سایر اتصالات فلزی بسیار کمتر است.
- به راحتی تمیز میشوند و نگهداری آنها راحتتر است.
- دارای قابلیت بازیافت هستند و …
کاربردهای اصلی اتصالات استنلس استیل
ویژگیهای فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی منحصربهفرد اتصالات Stainless Steel باعث شدهاند که امروزه در صنایع مختلفی همچون کشاورزی، ساختمانسازی و انواع سازه فلزی، غذا و دارو، خودروسازی، نفت و گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب، معدن، استفاده شوند و کاربردهای مختلفی داشته باشند. از جمله رایجترین و مهمترین کاربردهای این تجهیزات شامل موارد زیر هستند:
- اتصال لولههای مختلف به همدیگر
- اتصال لولهها به انواع شیرآلات صنعتی و غیر صنعتی
- تنظیم فشار سیالات
- اتصال شیرآلات ابزار دقیق به مخازن، خرطومی و اتصالات دیگر
- تغییر جهت لولهکشی
- انشعاب گیری و تقسیم جهت لوله
- وصل کردن جریان از لولههای استیل به تانکرها
- اتصال جریان از شیرآلات به ورودیها و خروجیها
- استفاده در تجهیزات بخار و تهویه مطبوع و …
گریدبندی اتصالات استنلس استیل
همانطور که گفته شد فاکتورهای مختلفی برای تقسیمبندی انواع اتصالات استنلس استیل وجود دارد و یکی از مهمترین آنها گریدبندی بر اساس آلیاژها است. به صورت کلی این اتصالات میتوانند در سه گرید مختلف وجود داشته باشند.
- L304: این نوع از اتصالات حاوی مقدار کمی کربن هستند که باعث کاهش سرعت سختی، بهبود انعطاف پذیری کشش، فورج سرد و … شده و برای جوشکاری مناسب هستند.
- L316: این اتصالات نیز مقدار کربن کمی دارند اما در برابر آب و کلریدها مقاومت بالاتری دارند
- استیل 2205: این نوع از اتصالات دارای استحکام بالایی بوده و در برابر خوردگی بسیار مقاوم هستند و میتوانند در شرایط آب و هوایی و محیطهای مهاجم استفاده شوند. البته گریدهای دیگری برای تجهیزات استنلس استیل وجود دارند که شامل گرید 430، 434 و 420 هستند و هر کدام میتوانند کاربردهای مختلفی داشته باشند. در مقاله دیگری که از سایت وینوپلاستیک منتشر شده میتوان از انواع مزایای لوله برق خرطومی اطلاع پیدا کرد و خواندن آن خالی از لطف نخواهد بود.
جمعبندی نهایی
اتصالات استنلس استیل از جمله انواع لوله و اتصالات فلزی هستند که به دلیل داشتن موادی همچون کروم و نیکل میتوانند مقاومت بسیار خوبی در برابر زنگزدگی، خوردگی و … داشته باشند و از استحکام و طول عمر بالایی برخوردارند. این تجهیزات میتوانند شامل انواع اتصالات جوشی، رزوهای و ساکت ولد باشند و در صنایعی همچون ساختمانسازی، نفت و گاز، آب و فاضلاب، کشاورزی، غذا و دارو، پزشکی و … کاربردهای متعددی داشته باشند.
