انتقال آب، برق، گاز و … در سال های گذشته به بخش های مختلف ساختمان همواره دغدغه و چالش های متعددی برای افراد به دنبال داشت. امروزه با پیشرفت علوم و تکنولوژی های مختلف این مشکل به راحتی برطرف شده است و انواع مختلفی از لوله و اتصالات ساختمانی در دسترس هستند. امروزه انواع اتصالات لوله در صنعت ساختمان سازی تولید می شوند که هر کدام کاربردهای متعددی دارند. آشنایی کامل با لوله و اتصالات باعث می شود که سرعت انجام کار بالا برود. به صورت کلی برای لوله کشی آب و فاضلاب، گاز و برق از انواع لوله ها و اتصالات مختلفی استفاده می شود. در ادامه مطلب به بررسی انواع اتصالات لوله در لوله کشی های ساختمان و کاربردهای آنها پرداخته خواهد شد.
انواع اتصالات لوله کشی ساختمان
همانطور که گفته شد گسترده بودن سیستم لوله کشی های ساختمان باعث شده است که امروزه لوله و اتصالات ساختمانی از مواد مختلفی مانند پلی اتیلن، PVC، انواع فلزات و … ساخته شوند و در بخش های مختلف ساختمان به کار گرفته شوند. با توجه به آنکه انواع اتصالات لوله فلزی مشکلاتی مانند عدم آببندی مناسب، خوردگی و … دارند امروزه استفاده از لوله و اتصالات پلی اتیلنی رواج بیشتری دارند. این اتصالات از وزن کمتر، ماندگاری و بالاتر، قیمت مناسب تر، نصب و حمل و نقل آسان تر و … برخوردارند. به صورت کلی می توان گفت رایج ترین نوع اتصالات در لوله کشی ساختمان ها شامل موارد زیر هستند:
اتصالات مغزی
چنانچه در هنگام لوله کشی ساختمان نیاز باشد که دو قطعه به هم متصل شوند باید از اتصالات مغزی استفاده شود. در حقیقت اتصالات مغزی نوعی از انواع اتصالات لوله هستند که سایز کوچکتری نسبت به لوله های متصل شونده دارند و از دو طرف رزوه دار شده اند. این رزوه ها باعث می شود که به راحتی لوله ها به هم متصل شوند. از دیگر کاربردهای این نوع اتصالات کم و زیاد کردن قطر لوله ها می باشد. به این صورت که یک طرف آن دارای قطر بیشتری از طرف دیگر است و می تواند دو لوله با قطرهای مختلف را به هم متصل نماید.
اتصالات سه راهی
یکی از پرکاربردترین نوع اتصالات لوله کشی در ساختمان سه راهی است که در تمامی سیستم های لوله کشی به کار می رود. با استفاده از این وسیله می توان انشعاب های فرعی در مسیر لوله کشی اصلی ایجاد کرد. به کمک این وسیله می توان آب و فاضلاب را به بخش های مختلف ساختمان انتقال داد. امروزه به واسطه رواج بالای لوله های PVC در لوله کشی ساختمان ها می توان برای اتصالات بخش های مختلف از لوله خم گرم استفاده کرد که نیازی به رزوه ندارند. به صورت کلی سه راهی در 3 نوع مختلف وجود دارد:
- چنانچه لازم باشد از لوله های با قطر یکسان انشعاب گرفته شود باید از سه راهی تبدیل استفاده شود.
- چنانچه لوله ها دارای زاویه 90 درجه باشند و لازم باشد از آنها انشعاب گرفته شود باید از سه راهی قائم یا معادل استفاده شود.
- برای گرفتن انشعاب از لوله ها در زاویه 45 درجه می توان از سه راهی 45 درجه استفاده کرد.
اتصالات چهار راهی
اتصالات چهار راهی نیز همانند اتصالات 3 راهی می توانند کاربردهای متعددی در انشعاب گیری از لوله ها داشته باشند و تنها تفاوت آنها بیشتر بودن تعداد انشعاب ها است. این وسیله نیز می تواند کاربردهای متعددی خصوصا در لوله کشی آب داشته باشد.
بوشن ها در انواع اتصالات لوله
یکی دیگر از انواع اتصالات لوله در ساختمان که کاربردهای متعددی دارد بوشن است. این وسیله به گونه ای طراحی شده است که می توان لوله هایی که از سمت بیرون یا داخل رزوه شده اند به هم متصل شوند. بوشن ها انواع مختلفی دارند که هر کدام کاربردهای متعددی دارند.
- چنانچه لازم باشد دو لوله با قطر یکسان به هم متصل شوند باید از بوشن های معمولی استفاده شود.
- اگر نیاز باشد که دو لوله با سایزهای مختلف به هم متصل شوند می توان از بوشن های تبدیل استفاده کرد.
- یکی از انواع بوشن ها که از طراحی خاصی برخوردار است بوشن روپیچ توپیچ است که یک طرف آن دارای رزوه داخلی و طرف دیگر آن دارای رزوه خارجی است و می توان به وسیله آن مقدار کمی به طول لوله ها اضافه کرد.
مهره ماسوره
مهره ماسوره از جمله پرکاربردترین وسایل اتصالات لوله کشی در ساختمان است که دارای یک طراحی خاص و ویژه است. این وسیله شامل تکه های نری و مادگی و همچنین بخش ارتباط دهنده است که به تناسب نوع کاربردشان متفاوت هستند. این مهره 3 کاربرد مهم و اصلی دارد که به شرح زیر هستند:
- استفاده در سیستم های لوله کشی بسته در ساختمان
- استفاده در کنار شیرهای قطع و وصل کننده
- برای اتصال دستگاه های مختلف مانند پکیج دیواری، آبگرمکن و …
انواع اتصالات لوله – زانویی
در بسیاری از سیستم های لوله کشی گاهی لازم است که مسیر لوله های تغییر پیدا کند و برای این کار باید از اتصالات زانویی استفاده شود. اتصالات زانویی فلزی داری رزوه هستند. در حالی که برای اتصال لوله PVC می توان از اتو حرارتی مخصوص لوله های پی وی سی استفاده کرد و مسیر لوله ها را با استفاده از زانو تغییر داد. زانوها نیز در چند نوع مختلف وجود دارند که به شرح زیر هستند:
- برای اتصال لوله هایی با قطر مختلف از زانوهای تبدیل استفاده می شود.
- برای تغییر جهت لوله ها می توان از زانوهای 90 درجه یا زانوی چپقی استفاده می شود.
- برای انحراف دادن مسیر لوله ها به اندازه 45 درجه می توان از زانوهای 45 درجه استفاده کرد که معمولا کمتر از بقیه مسدود می شوند و بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند.
درپوش لوله
درپوش ها نیز از جمله انواع اتصالات لوله که برای مسدود کردن لوله به کار می روند. چنانچه لازم باشد که یک لوله به قطر کم مسدود شود باید از درپوش 4 گوش استفاده شود و معمولا برای مسدود کردن لوله سایز بزرگ از درپوش 6 ضلعی استفاده می شود.
انواع فلنج و واشر
از دیگر اتصالاتی که در لوله کشی های ساختمان کاربردهای متعددی دارند می توان به فلنچ ها اشاره کرد. فلنچ نوعی صفحه چدنی است که برای بستن اتصالات لوله کشی استفاده می شود. واشرها نیز معمولا برای آب بندی کردن فلنچ ها به کار می روند. همچنین سیفون ها نیز نوعی از اتصالات لوله کشی ساختمان است که نقش بسیار مهمی در هدایت فاضلاب ها دارد.
انواع اتصالات لوله های برق
هرچند که بسیاری از اتصالات در لوله کشی های برق، آب و گاز مشترک هستند اما در اتصالات لوله کشی برق می توان از وسایل دیگری نیز استفاده کرد. مهم ترین آنها به شرح زیر هستند:
- چنانچه لازم باشد انواع لوله برق در یک نقطه به هم رسند و یا انشعاب داشته باشند از جعبه تقسیم استفاده می شود.
- برای نگه داشتن لوله های برق و یا اتصال آنها به محل های مورد نظر می توان از بست فلزی روکش دار استفاده کرد.
- براز بوشن (کوپلینگ ) یا رابط که می تواند برای اتصال دو لوله به هم استفاده می شود.
حرف آخر
برخلاف گذشته با پیشرفت علوم و تکنولوژی ها امروزه انتقال انرژی هایی مانند آب، برق و گاز به بخش های مختلف ساختمان بسیار ساده است و افراد می توانند به کمک انواع اتصالات لوله کشی فلزی، پلاستیکی و … انرژی های مورد نظر خودشان را به هر نقطه ای از ساختمان که می خواهند انتقال دهند.
