لوله‌ها از جمله مهم‌ترین و کاربردی‌ترین تجهیزاتی هستند که امروزه در بسیاری از صنایع پویا خصوصاً ساختمان‌سازی جایگاه ویژه‌ای دارند و برای انتقال انواع سیالات از نقطه‌ای به نقطه دیگر استفاده می‌شوند. برخلاف گذشته امروزه از مواد مختلفی همچون انواع فلزات و آلیاژهای آنها، پلاستیک، سیمان، انواع پلیمرها تولید می‌شوند و هر کدام از آنها می‌توانند کاربردها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی داشته باشند. لوله پولیکا که در حقیقت همان لوله‌های یو پی وی سی هستند از جمله کاربردی‌ترین انواع لوله‌ها هستند که امروزه در بسیاری از صنایع استفاده می‌شوند و به سبب ویژگی‌هایی همچون وزن کم، طول عمر بالا، مقاومت در برابر مواد شیمیایی، مقاومت در برابر فشار و ضربه جایگاه ویژه‌ای دارند. در ادامه مطلب به بررسی انواع لوله پولیکا پرداخته خواهد شد.
لوله پلیکا یا لوله پولیکا؟
معمولاً در کشور ایران بسیاری از محصولات و تجهیزات مختلف را با نام اولین تولیدکننده و سازنده آن می‌شناسند و لوله‌های پلیکا نیز از این دست تجهیزات هستند. در حقیقت لوله پولیکا همان UPVC است که اولین بار توسط شرکت پلیکا تولید شده و با همین نام نیز شناخته می‌شود. این لوله‌ها تمامی خواص و ویژگی‌های مواد U-PVC را دارند و از مقاومت بالایی در برابر ضربه و فشار برخوردارند. این لوله‌ها برخلاف لوله‌های فلزی دچار زنگ زدگی و پوسیدگی نمی‌شوند و به همین دلیل بهترین انتخاب ممکن برای سیستم‌های آبکشی، خطوط فاضلاب، سیم‌کشی زیرزمینی و … هستند.
انواع لوله پولیکا
در حقیقت لوله و اتصالات پلیکا را می‌توان بر اساس فاکتورها و پارامترهای مختلفی تقسیم‌بندی کرد اما مهم‌ترین نوع تقسیم‌بندی آنها میزان فشاری است که می‌توانند تحمل کنند. لوله پولیکا از نظر میزان تحمل فشار به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود که به شرح زیر می‌باشند:
لوله پلیکا معمولی یا لوله پلیکا فشار ضعیف
لوله‌های معمولی یا فشار ضعیف به نوعی از لوله‌های پلیکا گفته می‌شوند که مقاومت و تحمل پایینی در برابر فشار داشته و کاربردهای محدودتری دارند. این لوله‌ها معمولاً برای سیستم‌های تهویه در ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند.
لوله پولیکا نیمه قوی
لوله‌های نیمه قوی پولیکا در حقیقت نوعی از لوله‌ها هستند که توان تحمل فشار تا یک میزان مشخص را دارند و از آنها در سیستم‌های فاضلاب ساختمانی استفاده می‌شود. این لوله‌ها همچنین می‌توانند به عنوان غلاف و پوشش انواع کابل برق استفاده می‌شوند و از سیم‌ها و کابل‌ها در برابر عوامل خارجی محافظت کنند.
لوله پولیکا فشار قوی
لوله‌های فشارقوی یا تحت‌فشار نوع دیگری از لوله‌های یو پی وی سی و پولیکا هستند که می‌توانند ده‌ها بار فشار را تحمل کنند. در حقیقت این لوله‌ها از نظر فرمولاسیون با سایر لوله‌های نیمه قوی و فشار ضعیف متفاوت هستند و می‌توانند در استخرها و فضاهایی همچون فرودگاه، بیمارستان و… استفاده شوند. قیمت لوله UPVC فشار قوی نیز در مقابل سایر لوله‌ها بیشتر است و از مقاومت و طول عمر بالاتری هم برخوردارند.
انواع لوله‌های پولیکا از نظر سایز و ابعاد
همان‌طور که گفته شد فاکتورهای مختلفی برای تقسیم‌بندی لوله‌های پولیکا وجود دارند که هر کدام می‌توانند تعیین کننده نوع کاربرد لوله‌ها باشند. از نظر سایز این لوله‌ها می‌توانند در اندازه‌های مختلفی تولید شوند. رایج‌ترین سایزهای لوله پولیکا شامل مواردی همچون 20، 25، 32، 40، 50، 63، 75، 90، 110، 125، 160، 200، 225، 250، 315 و 400 هستند. در کل تمامی لوله‌های فشار ضعیف، نیمه قوی و فشارقوی می‌توانند در سایزهای مختلف تولید شده و کاربردهای متعددی داشته باشند.
ویژگی‌های اصلی لوله پولیکا
لوله‌های پلیمری و UPVC به سبب ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارند امروزه جایگزین بسیاری از لوله‌های سیمانی، فلزی، پلاستیکی و … شده‌اند و کاربردهای متفاوتی دارند. از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های این لوله‌ها می‌توان موارد زیر را عنوان نمود:
مقاومت در برابر خوردگی
لوله پولیکا یا لوله‌های U-PVC یک نارسانای کامل جریان الکتریسیته هستند و در برابر واکنش‌های الکتروشیمیایی ناشی از اسیدها، بازها و نمک‌ها مقاومت بالایی دارند و دچار خوردگی نمی‌شوند به همین دلیل استفاده از این لوله‌ها در خاک می‌تواند بسیار به‌صرفه باشد.
مقاومت شیمیایی بالا
این لوله‌ها در برابر بسیاری از الکل‌ها، روغن‌ها و مواد نفتی آروماتیک مقاومت بالایی دارند. این لوله‌ها دچار واکنش شیمیایی نمی‌شوند و همین امر موجب می‌شود که برای شبکه‌های آب‌رسانی و فاضلاب بسیار مناسب باشند.
مدول الاستیسیته بالا و انعطاف‌پذیری
این لوله‌ها از انعطاف بالایی برخوردارند و قادر هستند بدون شکستگی تغییر شکل بدهند. این لوله‌ها همچنین در برابر تغییرات دمایی مقاومت بالایی دارند و به‌سادگی دچار تغییر شکل و دفرمه شدن نخواهند شد. در اصل دلیل استفاده از لوله upvc برای آب گرم همین انعطاف‌پذیری بالای آنها می‌باشند.
عدم اصطکاک و زبری بسیار کم
از دیگر ویژگی‌ها و مزایای لوله‌های یو پی وی سی می‌توان به داشتن سطح صاف و صیقلی داخلی و خارجی آنها اشاره کرد. این لوله‌های هیچ‌گونه اصطکاکی برای عبور سیالات ایجاد نمی‌کنند و باعث افزایش سرعت انتقال مواد خواهند شد. این سطح صاف لوله پولیکا باعث می‌شود که مشکل رسوب‌گیری نیز نداشته باشد.
- استحکام کششی بلندمدت، نسبت استحکام به وزن بالا، وزن سبک، اتصالات آب‌بند، مقاومت در برابر سایش/خراش، استحکام ضربه، مقاومت در برابر شعله، قیمت مناسب و … از دیگر ویژگی‌های لوله‌های پلیکا هستند.
جمع‌بندی نهایی
لوله‌های پلیکا یا یو پی وی سی از جمله لوله‌های پلیمری هستند که همانند انواع لوله PVC، لوله CPVC و … از ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی برخوردار هستند و می‌توانند کاربردها و استفاده‌های متعددی داشته باشند. این لوله‌ها می‌توانند بر اساس فاکتورهای مختلفی همچون سایز، میزان تحمل فشار، ضخامت و … تقسیم‌بندی شوند. مهم‌ترین و رایج‌ترین فاکتور تقسیم‌بندی این لوله‌ها میزان تحمل فشار در آنها است که می‌توانند به سه دسته اصلی شامل لوله‌های فشار ضعیف، لوله‌های نیمه قوی و لوله‌های فشارقوی تقسیم شوند و هر کدام از آنها در صنایع و سیستم‌های متفاوتی کاربرد داشته باشند.
