برای اجرای سیستم لولهکشی سیالات مختلف در صنایع گوناگون از تجهیزات و ابزارهای مختلفی استفاده میشود که هر کدام از وظایف و قابلیتهای منحصربهفردی برخوردار هستند. بسیاری از تجهیزات و ابزارها هستند که در نگاه اول اهمیتی در سیستمهای انتقال سیال ندارند اما زمانی که عملکرد آنها با جزئیات کامل بررسی میشود، مشخص میشود که عملکرد آنها بسیار حیاتی است.
شیر هواگیری یکی از انواع ابزارهایی است که در سیستمهای انتقال سیالات عملکرد قابل توجه و مؤثری دارد و وظیفه اصلی آن خروج هوای گیر افتاده در سیستمها است. در ادامه مطلب به بررسی کامل شیرهای هواگیری، انواع آنها و وظایفی که دارند پرداخته میشود.
شیر هواگیری چیست؟
در حقیقت سیستمهای انتقال سیالات از شبکه پیچیدهای از لوله و اتصالات بهره میبرند تا بتوانند راندمان و بازدهی بالایی داشته باشند. زمانی که خطوط انتقال آب بهصورت کامل پر نشوند و بخشی از حجم آنها توسط هوا پر شود ممکن است عملکرد تجهیزات مختلفی همچون موتورخانهها، سیستمهای گرمایشی و … دچار اختلال شوند و قادر به استفاده از حداکثر ظرفیت خود نخواهند بود.
وجود هوا در داخل شبکه میتواند مشکلاتی همچون ایجاد سروصدا و آلودگی صوتی، خوردگی تجهیزات و ایجاد کاویتاسیون در پمپها را ایجاد کند که در نهایت به کاهش طول عمر قطعات و تجهیزات ختم میشود. شیر هواگیری در اصل دستگاهی است که از این پدیدهها جلوگیری کرده و گازها را از نقاط بالاتر سیستم لولهکشی تخلیه میکند و اجازه میدهد که سیالات دوباره جریان داشته باشند.
انواع شیرهای هواگیری
شیر هواگیری همانند انواع لوله و انواع اتصالات لوله میتواند بر اساس فاکتورها و پارامترهای مختلفی همچون نوع طراحی، نحوه عملکرد و … دستهبندی شود. بهصورت کلی این شیرها میتوانند شامل سه دسته اصلی باشند که به شرح زیر میباشند:
شیر هواگیری تک روزنه
این نوع از شیرهای هواگیری در ابعاد بزرگ و کوچک وجود دارند که مدل کوچکتر در بخشهایی از لوله که امکان تجمع هوا وجود دارد به کار میرود اما مدل بزرگتر آن میتواند برای استخراج هوایی که در زمان پر کردن خطوط لوله تشکیل شده است به کار میرود.
شیرهای هوای دو روزنه
این نوع از شیرهای هوا نمونه مرکب تک روزنههای بزرگ و کوچک هستند و معمولاً در قطر 200 میلیمتر وجود دارد. این شیرها میتوانند بهصورت تک محفظه و دو محفظه وجود داشته باشند
انواع اتصالات لوله
شیر هواگیری دیسکی
در این نوع از شیرهای به جای گوی شناور از یک دیسک برای عبور هوا استفاده شده است و همین امر باعث میشود که این شیرها در ابعاد و اندازههای بزرگ تولید شوند و حتی شیرهایی با قطر 250 میلیمتر هم در بازار وجود دارد.
شیر هواگیری اتوماتیک
شیر هواگیری اتوماتیک دارای یک شناور در داخل محفظه خود بوده که به محض تجمع هوا در پشت آن کنار رفته و باعث خارج شدن هوا میشود. هنگامی که تمام هوای داخل سیستم به بیرون هدایت شد شناور مجدداً بهجای خود برمیگردد. چنانچه شناور در قسمتی گیر کرده و قادر به برگشتن به جای اصلی خود نبود دم حالت ایجاد میشود.
در حالت اول آب داخل لوله هم به همراه بخار خارج میشود و در حالت دوم سیال جلوی خروج هوا را گرفته و هوا در داخل لولهها باقی میماند. این نوع از شیرهای هواگیری معمولاً روی کلکتورهایی که دارای دبی سنج هستند استفاده میشوند تا مانع از عملکرد سیستم نشوند.
شیر هواگیری دستی
شیرهای هواگیری دستی خود به دو دسته تقسیم میشوند که دسته اول بهصورت ولومی و دسته دوم با استفاده از ابزارهایی همچون پیچ گوشتی مخصوص باز و بسته و تنظیم میشوند. شیر ولومی برای استفاده کاربران بهتر هستند چراکه شیرهای هواگیری به دفعات کم و با فاصله زمانی طولانیمدت باز و بسته میشوند.
کاربردهای اصلی شیر هواگیری
شیرهای هواگیری همانند انواع تجهیزات استفاده شده در سیستمهای لولهکشی میتوانند کاربردهای متعددی داشته و در محیطهای مختلفی استفاده شوند. از مهمترین کاربردهای این شیرها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده در بالای مخزنهای فشار
- استفاده در سیستمهای تهویه هوا
- استفاده در انواع دستگاههای گرمکننده آب
- استفاده در سیستم دیگ آب گرم و خورشیدی
- استفاده در مکانهایی که از آب سرد و گرم بهصورت جداگانه استفاده میشود.
- استفاده در تانکهای فشار
- استفاده در انواع کارخانههای صنعتی و …
شیر هواگیری چگونه عمل میکند؟
همانطور که گفته شد زمانی که حباب یا گازی در اثر تغییرات دمایی در داخل لولهها به وجود میآیند و باعث انباشت هوا میشوند باعث ایجاد اختلال در عملکرد تجهیزات مختلف میشود و حتماً باید تخلیه شود و این کار توسط شیر هواگیری انجام میشود.
در داخل شیرهای هواگیری یک شناور وجود دارد که در حالت عادی در جای خود ثابت است اما زمانی که هوا در لوله و پشت شناور انباشته شود، حرکت کرده و به هوا و بخارات اجازه خروج میدهد.
در مقاله دیگری از سایت وینوپلاستیک تحت عنوان تفاوت پکیج تک مبدل و دو مبدل به بررسی مهمترین تفاوتهای پکیج تک مبدل و پکیج دو مبدل پرداخته شده که میتواند اطلاعات مفیدی به خواننده ارائه کند.
جمعبندی
شیر هواگیری یکی از مهمترین تجهیزات و ابزارهایی است که در سیستمهای لولهکشی استفاده میشود و وظیفه اصلی آن خروج هوا و بخارات موجود در شبکه است که باعث میشود عملکرد سیستم بهینه شده و از مشکلاتی همچون خوردگی، کاویتاسیون و … جلوگیری گردد. این شیرها انواع مختلفی دارند اما بهصورت کلی شامل سه دسته تک روزنه، دو روزنه و دیسکی میباشند که هر کدام ویژگیها و کاربردهای متعددی دارند.
