زهکشی در حقیقت به معنی ایجاد شرایطی است که آبهای اضافی از زمین خارج شود. در اصل با زهکشی میتوان آب و املاح قابلحل زیرزمینی و سطحی را خارج کرده و به محلهای دیگری هدایت کرد تا مزاحمتی برای رشد گیاهان، ساختوساز و … نداشته باشند. برای زهکشی از لوله و اتصالات مخصوصی استفاده میشود و با نصب این لولهها در داخل خاک و سطح زمین میتوان آبهای اضافی را استخراج کرده و از وارد شدن آسیب و خسارت به زمین جلوگیری کرد چراکه خیس ماندن طولانیمدت زمین میتواند عوارض جبرانناپذیری به دنبال داشته باشد. در ادامه مطلب کاربردهای اصلی لولههای زهکشی پرداخته شده و مشخص میشود لوله زهکشی چیست و شامل چند نوع است.
لوله زهکش چیست؟
لولههای زهکش به نوعی از لولهها گفته میشوند که معمولاً از جنس لوله pvc و لولههای پلیاتیلن هستند و بهصورت سوراخدار و شیاردار تولید میشوند. این لولهها با داشتن سوراخهای ریز که در سطح یا زیر زمین نصب میشوند و رطوبت اضافی خاک را به خود جذب میکنند.
از این لولهها برای جمعآوری آبهای اضافی در زمینهای کشاورزی و ورزشی و … استفاده میشود. در حقیقت لولههای زهکشی بهمنظور مدیریت سفرههای آب زیرزمینی برای حفظ محیطزیست و حفظ منابع اقتصادی و اجتماعی استفاده میشوند.
در گذشته از لولههای سفالی، سیمانی، گلی و آهنی بهمنظور زهکشی استفاده میشد اما این لولهها مشکلاتی مانند عدم مقاومت مناسب، شکنندگی، خوردگی و … داشتند و به همین دلیل جای خود را به لولههای پیویسی و پلیاتیلنی دادند. این لولهها از انعطاف بالایی برخوردار هستند، رسوب نمیکنند، طول عمر بالایی دارند و در برابر خوردگی و فشار مقاومت بالایی دارند.
هدف اصلی استفاده از لوله زهکش
استفاده از لولههای زهکشی همانند لوله استخری و سایر لولهها با اهداف خاص و مشخصی انجام میشود. از مهمترین دلایل زهکشی کردن زمینها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:رطوبت زیاد خاک موجب فراهم شدن شرایط مساعدی برای رشد قارچها و باکتریها میشود.
- شرایط غیر هوازی جذب مواد غذایی خاک و بهرهگیری از کودها را برای گیاهان کم میکند.
- جذب مواد سمی و عناصر سنگین در محیطهای آبی افزایش مییابد.
- ماندن آب در خاک موجب یخ زدن در فصول سرد سال شده و میتواند خسارتهایی ایجاد کند.
- زهکشی مناسب باعث افزایش طول عمر سازهها، پلها و جادهها میشود.
انواع لوله زهکش
همانگونه که لوله آب دارای انواع مختلفی است و از مواد مختلفی همچون فلزات، پلاستیک، پلیمرها و … تولید میشوند، لولههای زهکشی نیز دارای انواع مختلفی هستند و هرکدام از آنها دارای ویژگیها و قابلیتهای منحصربهفردی هستند. تقریباً امروزه در تمام دنیا از لولههای پلاستیکی و پلیاتیلنی بهعنوان لولههای زهکشی استفاده میشود. این لولهها از نظر کاربرد و نحوه تولید به چند دسته اصلی تقسیم میشوند که شامل موارد زیر هستند.
- لوله زهکش متخلخل که از نوع لولههای خرطومی ساده هستند و دارای سوراخهایی برای جذب رطوبت میباشند.
- لولههای زهکش موجدار که از نوع لولههای خرطومی مواج هستند و معمولاً برای زمینهایی استفاده میشوند که دارای پستیوبلندی هستند. از این لولهها نمیتوان در همه مکانها استفاده کرد و کاربردهای منحصربهفردی دارند.
- لولههای زهکشی ساده که به شکل خرطومی نیستند و ساختاری سادهای دارند و معمولاً در سطح زمین نصب میشوند.
مهمترین مزیت استفاده از لوله زهکش چیست؟
لولههای زهکشی نقش بسیار پررنگی در مدیریت آبهای زیرزمینی در صنعت کشاورزی، ساختمانسازی و … دارند. از مهمترین مزایای استفاده از این لولهها میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
این لولهها طول عمر بالایی داشته و به دلیل آنکه از جنس پلاستیک تولید میشوند احتمال مسدود شدن و یا تغییر اندازه سوراخهای آنها بسیار کم است. در مقاله دیگری با عنوان افزایش طول عمر لوله کاروگیت از سایت وینوپلاستیک به بررسی مهمترین نکات برای افزایش طول عمر لولههای کاروگیت پرداختهشده است. لولههای کاروگیت از جمله لولههایی هستند که میتوانند بهعنوان لوله زهکشی استفاده شوند.
- دارای تنوع بالایی هستند و میتوان در هر محیطی از نوع خاصی از این لولهها استفاده کرد.
- وزن کمی دارند و حملونقل و نصب سادهای دارند و نیازی به مهارت و تخصص خاصی ندارند.
- از انعطافپذیری بسیار خوبی برخوردار هستند و احتمال شکستگی در آنها بسیار کم است.
- این لولهها در برابر مواد شیمیایی مختلف مقاومت بالایی داشته و دچار خوردگی نمیشوند.
- لولههای زهکشی که برای نصب در سطح زمین طراحی شدهاند دارای روکش و پوشش هستند که در برابر نور خورشید مقاومت بالایی دارد.
- این لولهها در سایزهای مختلفی وجود دارند و در هر شرایطی میتوان از انواع مختلفی از آنها استفاده نمود.
مهمترین کاربردهای لوله زهکشی
لولههای زهکش دارای ساختار و طراحی ساده ای هستند اما درعینحال میتوانند وظایفی کاربردی و پراهمیتی را انجام بدهند و همانند لوله نشکن و سایر لولهها استفادههای متعددی دارند. همانطور که گفته شد مهمترین و اصلیترین کاربرد این لولهها خارج کردن رطوبت اضافی از زمینهای کشاورزی، ساختمانها، زمینهای ورزشی، پلها و … است. از دیگر کاربردهای این لولهها میتوان موارد زیر را عنوان کرد:
- با استفاده از این لولهها میتوان آب اضافی در زمینهای کشاورزی معمولی را خارج کرد. این لولهها با خارج کردن آب اضافی ناشی از بارندگی و آبیاری موجب رشد بیشتر گیاهان و جلوگیری از پوسیدگی آنها میشود.
- از این لولهها در زمینهای کشاورزی شورهزار کاربردی ویژه دارند چراکه این زمینها قابلیت کشت ندارند و ابتدا باید خاک شسته و آبیاری شود. برای خروج نمک و املای این زمینها میتوان از لولههای زهکشی استفاده کرد.
- از لوله زهکشی میتوان در ساختمانسازی، پلسازی و صنعت راهسازی استفاده کرد و آبهای اضافی را از مکانهای مختلف خارج کرد و موجب افزایش استحکام سازهها شد.
- از این لولهها میتوان در زمینهای ورزشی و بازی استفاده کرد و آب را سریعاً از زمینها خارج کرد. خروج به موقع آب از زمینهای بازی باعث افزایش کیفیت چمن میشود به ماندگاری آن کمک زیادی میکند.
قیمت لوله زهکشی
لولههای زهکشی نیز همانند سایر لولههای مصرفی در صنایع مختلف دارای تنوع و تعدد بالایی بوده و قیمت آنها تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی قرار میگیرد. از جمله مهمترین فاکتورهای مؤثر در قیمت لولههای زهکشی میتوان به مواردی همچون نوع لوله، اندازه و سایز، اندازه و حجم لولهها، هزینههای حملونقل و نصب، کیفیت ساخت، برند و شرکت سازنده، جنس لوله، درجه استاندارد، گرید لولهها، طول عمر و … اشاره کرد.
جمعبندی نهایی
بسیاری از افراد در ذهن خود این پرسش را دارند که لوله زهکشی چیست ؟ در حقیقت این لولهها به نوعی از لولهها گفته میشوند که میتوانند رطوبت اضافی خاک را به خود جذب کنند و بستر را برای رشد بهتر گیاهان فراهم کنند و به استحکام سازهها کمک کنند. این لولهها معمولاً از جنس پیویسی و پلیاتیلن بوده و در بهصورت لولههای ساده، خرطومی و خرطومی مواج تولید میشوند که هرکدام کاربردهای متعددی دارند.
