یکی از کاربردی‌ترین انواع لوله‌ها که امروزه در سیستم‌های لوله‌کشی آب و فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرند لوله‌های PVC هستند که از ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی برخوردار هستند. این لوله‌ها امروزه جایگزین بسیار خوبی برای لوله‌های فلزی بوده و در مقایسه با آنها از طول عمر بسیار بیشتر و هزینه‌های کمتری نیز برخوردارند. یکی از مشکلاتی که در تمامی سیستم‌های لوله‌کشی در فصول سرد سال وجود دارد امکان یخ‌زدگی لوله در اثر کاهش دما می‌باشد و این یخ‌زدگی حتی می‌تواند منجر به ترکیدگی لوله و آسیب‌های جدی به سیستم لوله‌کشی شود. در ادامه این مطلب به بررسی راهکارهای جلوگیری از یخ‌زدگی لوله PVC و همچنین نحوه یخ‌زدایی از آنها پرداخته خواهد شد.
مهم‌ترین ویژگی‌های لوله‌های پی‌وی‌سی
همان‌طور که گفته شد امروزه اولین انتخاب افراد برای لوله‌کشی ساختمان استفاده از لوله‌های پی‌وی‌سی است چرا که این لوله‌ها از ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی برخوردارند که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- این لوله مقاومت بسیار خوبی در برابر مواد شیمیایی و زنگ‌زدگی دارند.
- در برابر ضربه و فشار تحمل بالایی دارند.
- این لوله‌ها دارای قابلیت ارتجاعی بالایی هستند.
- احتمال نشتی آب در این لوله‌ها بسیار پایین است.
- نصب و اجرای این لوله‌ها بسیار ساده‌تر از لوله‌های فلزی است.
- طول عمر بسیار زیادی داشته و بسیار مقرون‌به‌صرفه هستند.
- میزان اصطکاک داخل لوله‌ها بسیار کم بوده و رسوب پذیری پایینی دارند.
دلایل اصلی یخ زدن لوله‌های پی‌وی‌سی
به صورت کلی عاقلانه‌تر و منطقی‌تر است که قبل از به وجود آمدن مشکل از آن جلوگیری کرد تا بعداً نیازی به برطرف کردن و حل کردن آن نباشد به همین دلیل آشنایی با دلایل اصلی یخ زدن لوله‌ها می‌تواند به جلوگیری از این مشکلات کمک زیادی بکند. از مهم‌ترین دلایل یخ زدن لوله‌ها می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
- بروز خطا در طراحی و نصب اولیه لوله‌ها
- عمق کم زمین در زمان اجرای لوله‌کشی
- نادیده گرفتن داده‌های آب‌وهوای منطقه و محل استفاده از لوله‌ها
- عدم عایق‌بندی مناسب و یا عایق‌بندی بی‌کیفیت لوله‌ها
- استفاده از لوله‌های بی‌کیفیت و …
در مقاله دیگری از سایت وینوپلاستیک با عنوان انواع زانو برق PVC + قیمت و کاربرد به بررسی و معرفی انواع زانو برق PVC، ویژگی‌ها و کاربردهای آنها پرداخته شده که مطالعه آن خالی از لطف نخواهد بود.
جلوگیری یخ‌زدگی لوله PVC
زمانی که انجماد در داخل دیواره لوله‌ها یا مکان‌هایی که دسترسی به آنها سخت است، اتفاق بیفتد باید بلافاصله ذوب شود در غیر اینصورت ممکن است باعث ترکیدگی لوله‌ها شود. با توجه به میزان در دسترس بودن لوله و دسترسی به دستگاه‌ها می‌توان از روش‌های مختلفی برای جلوگیری از انجام لوله‌ها استفاده کرد. از جمله بهترین روش‌ها برای یخ‌زدگی لوله PVC می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شکاف‌هایی که در اطراف لوله‌ها هستند باید به خوبی عایق‌کاری شوند چرا که این عایق‌ها می‌توانند هوای سرد را وارد سیستم لوله‌کشی کنند.
- می‌توان از نوارهای گرمایشی برای جلوگیری از نفوذ سرما به لوله‌ها استفاده کرد. این نوارها می‌توانند به صورت مستقیم گرما را به لوله‌ها برسانند و از یخ‌زدگی آنها جلوگیری کنند
- می‌توان از لامپ‌های منعکس کننده گرما در فضاهای بسته و خشک استفاده کرد تا در صورت کاهش دما محیط را گرم کنند.
- می‌توان لوله‌ها را با استفاده از پشم شیشه و فویل‌های آلومینیومی عایق‌بندی کرد.
- با پیچیدن عایق‌های لاستیکی فومی به دور لوله‌ها می‌توان از انجماد آنها جلوگیری کرد.
- با نصب سنسورهای دمای پایین می‌توان از وضعیت دمای لوله‌ها مطلع بود و در صورتی که دما از حد مجاز کمتر شد این سنسورها هشدار می‌دهند.
- با استفاده کردن از ترموستات می‌توان از راه دور درجه حرارت لوله‌ها را کنترل کرد و از یخ‌زدگی آنها جلوگیری نمود.
- استفاده از ژنراتورهای پشتیبان دائمی یکی دیگر از راهکارهای ممانعت از یخ‌زدگی لوله PVC هستند که به صورت اتوماتیک دمای لوله‌ها را در حالت نرمال نگه می‌دارند.
- استفاده از سیستم‌های تشخیص نشتی آب نیز از روش‌هایی است که می‌تواند در جلوگیری از انجماد لوله‌ها مؤثر باشد.
- استفاده از دستگاه ready temp در بین دو لوله نیز می‌تواند دما لوله‌ها در حد نرمال نگه دارد و از یخ زدن آنها جلوگیری کند.
راهکارهای یخ‌زدایی از لوله PVC
با توجه به در دسترس بودن لوله‌های پی‌وی‌سی و دستگاه‌های مختلف می‌توان از روش‌ها و راهکارهای مختلفی برای یخ‌زدایی آنها استفاده کرد. استفاده از لوله‌های PVC باید در دمای بالاتر از 60 درجه سانتی‌گراد محدود شود و دمای لوله‌ها می‌توان با گرفتن آنها در دست تخمین زد. برای یخ‌زدایی لوله‌ها به هیچ عنوان نباید از ریختن مستقیم آب جوش روی لوله و از منابع گرمایش با شعله مستقیم استفاده کرد. از جمله بهترین روش‌ها و راهکارهای یخ‌زدایی و جلوگیری از یخ‌زدگی لوله PVC می‌توان به موارد زیر اشاره داشت.
- استفاده مستقیم از یک فن کوچک در محل برای گردش هوای گرمتر در فضا که باعث می‌شود یخ لوله‌ها به مرور ذوب شود.
- چنانچه بخش یخ زده لوله در دسترس بود می‌توان آن را با یک پارچه آغشته به آب داغ بست و زمانی که پارچه خنک شد دوباره آن را با آب داغ خیس کرد و دور لوله پی‌وی‌سی یا لوله CPVC پیچید.
- در صورتی که بخش یخ زده لوله در دسترس باشد می‌توان با استفاده از دمنده هوا یا بخاری با حجم پایین اقدام به گرم کردن آن نمود تا زمانی که یخ آن ذوب شود. استفاده از وسایلی مانند سشوار می‌تواند گزینه مناسبی برای باز کردن یخ لوله‌ها باشد
لازم به ذکر است که لوله‌های PVC از هدایت حرارتی بسیار پایینتری در مقایسه با لوله‌های فلزی برخوردارند به همین دلیل میزان انتقال حرارت از سطح بیرونی به سطح منجمد شده داخلی کم خواهد بود و این باعث می‌شود که ذوب شدن یخ داخل آن زمان‌بر باشد. در مقاله‌ای که تحت عنوان لوله پلیمری چیست منتشر شده است می‌توان اطلاعات دقیق و کاملی از انواع لوله‌های پلیمری، ویژگی‌ها و کاربردهای آنها به دست آورد.
جمع‌بندی نهایی
امروزه استفاده از لوله‌های پی‌وی‌سی در سیستم‌های لوله‌کشی ساختمان رواج بسیار زیادی پیدا کرده و این لوله‌ها به سبب داشتن مزیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فرد جایگزین انواع تجهیزات فلزی شده‌اند. برای جلوگیری از یخ‌زدگی لوله PVC لازم است که از روش‌هایی همچون عایق‌کاری مناسب، پر کردن شکاف‌های اطراف لوله‌ها، استفاده از ترموستات، استفاده از ژنراتورهای پشتیبان و … استفاده کرد. همچنین در صورت انجماد لوله‌ها می‌توان از روش‌هایی همچون پیچیدن پارچه آغشته به آب داغ، استفاده از دمنده‌های هوای گرم، استفاده از فن و … برای ذوب کردن یخ لوله‌ها استفاده کرد.
