ساختمان‌سازی به عنوان یکی از پویاترین صنایع در سراسر جهان شناخته می‌شود و با پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مختلف توسعه و پیشرفت بسیار قابل توجهی داشته است و امروزه تمامی بخش‌های ساختمان بر اساس اصول مهندسی و بین‌المللی طراحی و اجرا می‌شود. سیم‌کشی برق ساختمان یکی از مهم‌ترین مراحل اجرای سازه است که دسترسی به انرژی الکتریسیته را در تمامی قسمت‌های ساختمان میسر می‌کند و برای اجرای صحیح و دقیق آن به یک نقشه اصولی و استاندارد برای لوله‌کشی نیاز خواهد بود. در ادامه مطلب از وینو پلاستیک بررسی خواهد شد که نقشه لوله‌کشی برق ساختمان و چه اهمیتی دارد.
کاربرد نقشه لوله‌کشی برق ساختمان
همان‌طور که گفته شد برای اجرای سیستم برق ساختمان لازم است که از یک برنامه و نقش منظم استفاده کرد و این برنامه با استفاده از نقشه لوله‌کشی فراهم می‌شود نقشه لوله‌کشی برق ساختمان در اصل نمودار دقیقی از سیستم الکتریکی ساختمان است که برای نظم دادن به سیم‌ها و کابل‌های برق استفاده می‌شود. در پشت دیوار ساختمان‌ها شبکه‌ای از سیم‌ها، کابل‌ها، پریزها و … پنهان شده‌اند که دسترسی افراد به انرژی برق را در هر نقطه‌ای از ساختمان ساده می‌کنند. لوله‌کشی برق ساختمان برای محصور کردن، محافظت و هدایت سیم‌ها و کابل‌های برق صورت می‌گیرد و با استفاده از انواع لوله برق پلیمری و فلزی انجام می‌شود.
انواع لوله‌کشی برق ساختمان
برای نقشه‌کشی مدرن در ساختمان‌های امروزی از انواع مختلفی از نقشه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که رایج‌ترین آنها شامل مواردی همچون نقشه حقیقی، نقشه مسیر جریان، نقشه فنی و تک خطی، نقشه فرمان، نقشه مدار قدرت الکتریکی، نقشه مونتاژ، نقشه خارجی، نقشه ترمینال‌ها، نقشه سیم‌کشی تابلو و … هستند. برای اجرای هرکدام از این نقشه‌ها لازم است که ابتدا نقشه لوله‌کشی اجرا شود. لوله‌کشی برق معمولاً با استفاده از لوله‌های فلزی و پلیمری انجام می‌شود که می‌توانند انعطاف‌پذیری و استحکام خوبی داشته باشند. میزان مصرف لوله در نقشه‌های لوله‌کشی نیز می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهایی همچون متراژ ساختمان، تعداد طبقات، نوع نقشه، الزامات الکتریکی ساختمان و … باشد.
چگونگی ترسیم مدارهای الکتریکی ساختمان‌ها
نقشه لوله‌کشی برق ساختمان و ترسیم مدارهای الکتریکی امری تخصصی است و حتماً باید توسط افراد متخصص و تکنسین‌های ماهر انجام شود. داشتن نقشه لوله‌کشی می‌تواند اهمیت بالایی در شناسایی منبع مشکل برق داشته باشد. در اصل برق در مسیر دایره‌ای حرکت می‌کند و این جریان در امتداد سیم گرم به سمت لامپ یا پریز حرکت می‌کند و انرژی را به آن می‌رساند و درنهایت در مسیر خنثی برگشته و این مسیر را کامل می‌کند. در اصول سیم‌کشی ساختمان، مدار نشان دهنده لامپ‌ها و پریزهای طول مسیر می‌باشند و هر مدار را می‌توان از ابتدا در پنل تابلو برق یا زیر پنل از طریق پریزهای مختلف، وسایل یا لوازم خانگی ردیابی کرد و برقکارها مشخص می‌کنند که کدام مدار شکن یا فیوز، کدام مدار را کنترل می‌کند. در صورتی که پنل تابلو برق چنین مرجعی نداشته باشد می‌توان با ترسیم نقشه لوله‌کشی برق ساختمان به‌سرعت کلیدهای مدار یا فیوزهای مناسب را برای خاموش‌کردن یا تنظیم مجدد پیدا نمود. هرچند که دستورالعمل‌های عنوان شده به کلیدهای مدار اشاره دارند اما همین پروسه برای پنل‌هایی که از فیوز استفاده می‌کنند نیز صدق می‌کنند
نحوه لوله‌کشی برق ساختمان
بعد از آنکه نقشه لوله‌کشی برق ساختمان توسط مهندس و تکنسین برق‌کشیده و آماده پیاده سازی شد نوبت به اجرای آن می‌رسد. در حقیقت می‌توان گفت سیستم برق‌کشی و اجرای تأسیسات از مهم‌ترین مراحل ساختمان هستند که باید در اجرای آنها دقت و حساسیت بالایی داشت. فرآیند و پروسه لوله‌کشی برق بر اساس نوع نقشه و نوع ساختمان متفاوت خواهد بود هرچند که روند کلی در تمامی ساختمان‌ها یکسان است. به صورت کلی لوله‌کشی برق ساختمان می‌تواند به سه روش مختلف انجام شود که به شرح زیر هستند:
لوله‌کشی در زمان ساخت ساز
در این روش و در مرحله ساخت بنا محل دقیق پریزها، آنتن، کلیدهای برق، برق‌های اضطراری و … بر اساس نقشه لوله‌کشی برق مشخص می‌شود. این نوع از لوله‌کشی لوله برق می‌تواند باعث سهولت سیم‌کشی برق ساختمان شود چرا که همزمان با اجرای سایر مراحل ساخت‌وساز انجام می‌شود و می‌تواند در زمان و هزینه‌ها صرفه‌جویی شود.
لوله‌کشی همزمان با مراحل ساخت داخلی
در این مرحله از سیم‌کشی ساختمان لازم است که همزمان به لوله‌کشی برق با استفاده از انواع لوله برقی رنگی پلیمری و فلزی و … باید کابل‌ها و سیم‌ها را از آنها عبور داد. در این روش می‌توان اتصالات را همزمان اجرا کرد و لوله‌کشی و کابل‌کشی مربوط به نمای ساختمان هم در این مرحله باید اجرا شود.
لوله‌کشی بعد از انجام مراحل ساخت داخلی
هرچند که روش‌های گفته شده می‌توانند مزیت‌های متعددی داشته باشند اما بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که لوله‌کشی برق را بعد از انجام مراحل ساخت داخلی انجام بدهند. در این روش تمامی تجهیزات برقی از جمله سوکت ها و … در جای خود تعبیه می‌شوند و سوکت‌ها باید به کابل‌های اصلی متصل شده و پریزها نصب شوند. در این روش تمامی اتصالات پریزها به برق و سیم‌ها انجام می‌شود. در این روش باید برق تمامی اتاق‌ها، سقف، آیفون و سایر قسمت‌ها به دقت راه‌اندازی شود.
نقشه لوله‌کشی برق ساختمان باید بر اساس اصول و استانداردهای بین‌المللی انجام شود تا عملکرد و کارایی مناسبی داشته باشد. در صورت استفاده از هر کدام از انواع روش‌های لوله‌کشی باید به نکات و پارامترهای مختلفی توجه داشت. از جمله مهم‌ترین نکات در اجرای لوله‌کشی برق ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- لوله‌کشی توکار باید به صورت افقی و عمودی اجرا شود و نمی‌توان در این روش از لوله‌کشی مورب استفاده نمود.
- در لوله‌کشی توکار استفاده از زانو و سه‌راهی مجاز نیست و سیم‌های مربوط به یک مدار از داخل یک لوله عبور داده می‌شوند
- روش لوله‌گذاری برق روکار ساختمان در مکان‌های مرطوب باید به گونه‌ای انجام شود که بین لوله و سطح اتکا (دیوار) حداقل ۶ میلی‌متر فاصله وجود داشته باشد.
- در لوله‌کشی روکار باید محل و فاصله بسته‌ای نگهدارنده به دقت تعیین شود و فاصله بست ها نباید از ۴۰ سانتیمتر کمتر و از ۱۰۰ سانتیمتر بیشتر باشد.
- نسبت قطر داخلی ﻟﻮﻟﻪ به قطر دسته سیم‌های عبوری باید حداقل برابر ۱.۳ باشد.
- تغییر نوع لوله بدون تعبیه نوعی جعبه در محل تغییر ممنوع است در لوله‌کشی روکار باید از اتصالات پیچی استفاده کرد و از ابزارهایی همچون زانویی، سه‌راهی و یا پیچ و مهره برای اتصال بهره برد
- بسته‌ای لوله‌های روکار باید دارای دو پیچ بوده و به گونه‌ای باشند که لوله با دیوار یا سقف تماس نداشته باشد.
- مسیر لوله‌کشی برق ساختمان باید از تابلوی برق شروع شده و به جعبه تقسیم یا جعبه کلید ختم شود
- تعداد خم‌های مجاز در فاصله دو اتصال مکانیکی همانند دو جعبه تقسیم ۴ عدد است.
- فاصله بین لوله‌های برق و لوله‌های سایر تأسیسات مانند آب، گاز و بخار باید حداقل ۱۵ سانتیمتر باشد و فاصله بالاترین لوله از سقف باید ۳۰ سانتیمتر باشد.
- لوله توکار باید حداقل 15 میلی‌متر زیر سطح تمام دیوار یا سقف نصف و چنانچه در کف اجرا می‌شود باید 3 سانتیمتر زیر کف باشد.
سیم‌کشی برق ساختمان از مهم‌ترین مراحل ساخت‌وساز است و باید توسط مهندسین و متخصصین امر انجام شود. خوشبختانه امروزه اصول و استانداردهای بین‌المللی برای اجرای سیستم‌های لوله‌کشی برق و … در دسترس قرار دارند و می‌توان بر اساس این اصول سیستم‌های استانداردی در ساختمان پیاده کرد. اجرای نقشه لوله‌کشی برق ساختمان می‌تواند به سه روش مختلف شامل لوله‌کشی در زمان ساخت ساز، لوله‌کشی همزمان با مراحل ساخت داخلی و لوله‌کشی بعد از انجام مراحل ساخت داخلی انجام شود و هر کدام از این روش‌ها می‌توانند شرایط خاص خود را داشته باشند.
