با توجه به پیشرفت چشمگیر علوم و تکنولوژیهای مختلف، امروزه از انواع لوله پلی اتیلن آبرسانی پلاستیکی، فلزی، سیمانی، پلیمری و … در صنعت آب و فاضلاب، ساختمانسازی، کشاورزی و … استفاده میشود و هر کدام از این لولهها میتوانند ویژگیها و قابلیتهای منحصربهفردی داشته باشند.
لولههای پلی اتیلن از جمله پرکاربردترین لولههای پلیمری هستند که امروزه برای انتقال آب در شهرسازی، کشاورزی، ساختمانسازی و … استفاده میشوند.
این لولهها بهواسطه ویژگیها و مزیتهای متعددی که دارند جایگزین بسیاری از لولههای فلزی و قدیمی شدهاند. در ادامه مطلب به بررسی کامل مشخصات فنی انواع لوله پلی اتیلن آبرسانی و مزایا و کاربردهای آن پرداخته میشود.
لوله پلی اتیلن و ویژگیهای آن
لوله پلی اتیلن از جمله جدیدترین نوع لولههای پلیمری هستند که از واحدهای منفرد اتیلن ساخته میشود. در اصل دانههای اتیلن به صورت زنجیرهای به دنبال همدیگر آرایش پیدا میکنند و یک پلیمر تشکیل میدهند.
این لولهها میتوانند در سیستمهای لولهکشی صنعتی، اتصالات گازرسانی، آبرسانی، کشاورزی، ساختمانسازی و … کاربردهای متعددی داشته باشند. از جمله مهمترین ویژگیهای لوله پلی اتیلن میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- این لولهها در مقایسه با لوله فلزی و … از وزن بسیار کمتری برخوردار بوده و حملونقل آن راحتتر است
- لوله آب پلیاتیلنی میتواند در برابر مواد اسیدی و قلیایی مقاومت بالایی داشته باشد.
- این لولهها از طول عمر و ماندگاری بالایی برخوردار بوده و انعطافپذیری بسیار خوبی دارند.
- در برابر فشار، ضربه، ساییدگی و … میتوانند بهخوبی تحمل کرده و کمتر دچار آسیب میشوند.
- ضریب زبری داخل این لولهها حدود 0.007 بوده و هیچ اصطکاکی برای جریان آب ایجاد نخواهد کرد.
- لولههای پلیاتیلنی دارای شعاع خمش بسیار مناسبی بوده و نصب و اجرای آنها بسیار ساده و سریع است.
- این لولهها از قیمت مناسبی برخوردارند و سازگاری بالایی با محیطزیست خواهند داشت.
- در برابر تغییرات دمایی و عوامل محیطی و همچنین جانوران، جوندگان، حشرات و موریانهها از مقاومت بسیار خوبی برخوردارند.
- هیچگونه واکنشی با آب ایجاد نکرده و تغییری در طعم، بو و رنگ آب ایجاد نخواهند کرد.
- از نظر سایز، ابعاد، ضخامت، مواد اولیه و کاربرد تنوع بالایی دارند.
انواع لوله پلی اتیلن آبرسانی
همانطور که گفته شد لولههای پلی اتیلن از تنوع بالایی برخوردارند و میتوانند بر اساس فاکتورهای مختلفی دستهبندی شوند. به صورت کلی این لولهها از نظر نوع مواد اولیه به سه گرید اصلی شامل HDPE80، HDPE63 و HDPE100 تقسیمبندی میشوند.
امروزه گریدهای HDPE63 و HDPE80 در بسیاری از کشورها منسوخ شده و محصولات گرید HDPE100 به عنوان نسل جدید و رایج لوله و اتصالات پلیاتیلنی شناخته میشوند.
لوله پلی اتیلن آبرسانی HDPE63
لوله آبرسانی HDPE63 از جمله انواع لوله پلی اتیلن آبرسانی است که امروزه منسوخ بوده و کمتر استفاده میشود.
این لولهها دارای ضخامت و وزن بالایی بوده و توان تحمل فشارهای کمتری را دارند. همچنین هزینه تولید این لولهها نیز نسبت به لولههای گرید HDPE80 و HDPE100 بیشتر است
لوله پلی اتیلن آبرسانی HDPE80
هرچند که لولههای گرید HDPE80 در مقایسه با نسل قبلی خود یعنی لولههای گرید HDPE63 از نظر خواص و ویژگیهای مختلف بهبود پیدا کردهاند اما این لولهها نیز کمتر استفاده میشوند و میزان تولید آنها نیز روزبهروز در حال کاهش است.
لوله پلی اتیلن آبرسانی HDPE100
بهترین و کاربردیترین لوله آبرسانی پلی اتیلن که از نظر مزیتها، ویژگیهای ساختاری و … بالاترین جایگاه را در میان لولههای پلیاتیلنی دارد، لوله گرید HDPE100 میباشد.
این لوله از طول عمر بالایی برخوردار است و در برابر عوامل خارجی مقاومت بالایی دارد، این لولهها تحمل فشارهای بالا را دارند و میتوانند در انواع پروژههای صنعتی و غیر صنعتی استفاده شوند.
- البته لولههای پلی اتیلن همانند لوله و اتصالات upvc از نظر نحوه تولید نیز میتوانند تنوع بالایی داشته باشند و شامل مواردی همچون لوله پلی اتیلن تک جداره، لوله پلی اتیلن دوجداره و لولههای پلی اتیلن اسپیرال باشند که هرکدام از ویژگیها، قابلیتها و کاربردهای متعددی برخوردارند.
مشخصات فنی لوله پلی اتیلن آبرسانی
همانطور که گفته شد لولههای پلی اتیلن آبرسانی میتوانند انواع مختلفی همچون لولههای تک جداره و دوجداره و … داشته باشند.
زمانی که از این لولهها در شبکه آبرسانی استفاده شود لازم است که دارای مشخصات فنی منحصربهفردی باشند.
این مشخصات شامل مواردی همچون پایداری حرارتی، حداقل و حداکثر میزان دو پهنی، حداقل و حداکثر ضخامت، حداقل و حداکثر میزان قطر خارجی و داخلی، میزان فشار حلقوی، میزان تحمل فشار کاری، میزان ضخامت لوله و … هستند که باید بررسی شوند.
در حقیقت مشخصات فنی هرکدام از لولههای پلیاتیلنی آبرسانی با توجه به سایز و کاربرد آن متفاوت خواهد بود. به عنوان نمونه میزان پایداری حرارتی لوله با قطر 40 و ضخامت 3 با لولهای که دارای قطر 315 و ضخامت 15 متفاوت است.
لولههای پلی اتیلن موارد استفاده در سیستمهای آبرسانی میتوانند از سایر 20 تا 1200 میلیمتر تولید شوند. فشار کاری این لولهها از 6 تا 25 بار متفاوت خواهد بود
لوله آبرسانی پلی اتیلن که در سایز ۲۵ تا زیر ۳۱۵ میلیمتر تولید میشود را در خطوط انتقال آب شهری به کار میبرند درحالیکه لولههایی که دارای قطر بیشتر از 315 میلیمتر باشد در خطوط انتقال آب بین شهری به کار میرود.
تفاوت لوله آبرسانی کشاورزی و آب شرب
به صورت کلی میتوان از انواع مختلفی از لولهها برای هدف آبرسانی استفاده کرد اما آبرسانی در سیستمهای کشاورزی و فاضلابی با آبرسانی شهری کاملاً متفاوت است چرا که سلامت و بهداشت آب شرب از اهمیت بالایی برخوردار است.
لولههایی که به منظور انتقال آب شرب تولید میشوند، از لحاظ بهداشتی و عدم ایجاد تغییرات در مزه و بوی آب، بهینهسازی شدهاند و تحت استانداردهای ملی و بینالمللی ساخته خواهند شد و طبیعتاً از قیمت بالاتری برخوردارند.
لولههای آبرسانی کشاورزی و آب شرب میتوانند از نظر نوع استاندارد، رنگ لوله، رنگ خط نشان و … متفاوت باشند. در اصل در زمان مراجعه به فروشگاه لوله و اتصالات برای خرید هر نوع لوله پلیاتیلنی باید به کاربردهای آن، مشخصات فنی و ویژگیهای آن دقت داشت.
استانداردهای ملی و بینالمللی لولههای پلی اتیلن آبرسانی
همانطور که گفته شد لولههای پلی اتیلن میتوانند بر اساس فاکتورهای مختلفی دستهبندی شده و در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار بگیرند.
امروزه استانداردهای ملی و بینالمللی متعددی برای تولید این لولهها وجود دارند که هرکدام به بررسی تعداد خاصی از مشخصات فنی محصولات میپردازند. از جمله رایجترین استانداردهای ملی پلی اتیلن میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- استاندارد 14427 که مشخصات فنی لولههای پلی اتیلن را بررسی میکند
- استاندارد ISIRI7175 که به بررسی ابعاد و اندازهها و نحوه تست لوله پلی اتیلن میپردازد
- استاندارد INSO 14563 که به بررسی فاکتورهایی همچون ضریب کاهش فشار و … میپردازد
- استاندارد ISIRI 12439 که به مبحث اتصالات مونتاژی و الزامات و روش آزمون فشار پایین میپردازد.
- استانداردهای ISIRI 13502، 13316، 18781 و استاندارد INSO 14474 نیز مشخصات فنی مختلف لولههای پلی اتیلن را بررسی میکنند.
در کنار این استانداردهای ملی استانداردهای بینالمللی نیز کاربردهای خاص خود را دارند. استاندارد ISO4427 به بررسی جوانب مختلف همچون ابعاد، خواص فیزیکی، ویژگیهای عملکردی و روشهای آزمایش میپردازد، استاندارد EN 12201 مشخصات فنی لولههای پلیاتیلن آبرسانی مورد استفاده در زمینۀ تامین آب، آبیاری و سایر کاربردها را تعریف میکند، استاندارد DIN 8074/8075 به الزامات لولههای پلی اتیلن مورد استفاده در سیستمهای تأمین آب و خطوط لوله مدفون پرداخته و جنبههایی مانند ابعاد، مواد، خواص مکانیکی و روشهای آزمایش را پوشش میدهد و در نهایت استاندارد AS/NZS 4130 مشخصات و الزاماتی را برای لولههای پلی اتیلن مورد استفاده در کاربردهای آب و گاز بررسی خواهد کرد.
جمعبندی نهایی
لولههای پلی اتیلن از جمله لولههای پلیمری هستند که بهواسطه ویژگیهایی همچون وزن کم، انعطافپذیری بالا، قیمت مناسب، طول عمر بالا، مقاومت عالی و … بسیار مورد توجه بوده و جایگزین لولههای فلزی و … شدهاند.
مشخصات فنی لوله پلی اتیلن آبرسانی میتواند شامل مواردی همچون پایداری حرارتی، حداقل و حداکثر میزان دو پهنی، حداقل و حداکثر ضخامت، حداقل و حداکثر میزان قطر خارجی و داخلی، میزان فشار حلقوی، میزان تحمل فشار کاری، میزان ضخامت لوله و … باشد که باید در زمان خرید به آنها توجه داشت.