لولهکشی یکی از نیازهای تاسیساتی اساسی هر ساختمانی است. حتی ساختمانهای اداری و تجاری نیز به دقت و تمرکز زیادی در لولهکشی نیازمندند. با ورود متریالهای جدید به لولهکشی، لولههای فلزی قدیمی در لولهکشی آب و فاضلاب جای خود را به لولههای پلیپروپیلن دادهاند. این لولهها با بسیاری از مشکلات لولههای فلزی از جمله خوردگی و وزن بالا بیگانهاند و رزوهزنی و کار با آنها به دلیل انعطاف ذاتی، بسیار سادهتر است.
لولههای پلیپروپیلن که به لولههای سفید معروف هستند، اتصالات مخصوص خود را دارند. در این مقاله، قصد داریم اتصالات لوله سفید و مشخصات فنی آنها را به شما معرفی میکنیم. اگر قصد دارید برای لولهکشی پروژه ساختمانی خود از لوله سفید استفاده کنید، مطالعه این مقاله میتواند برای شما مفید باشد. بنابراین، توصیه میکنیم تا انتهای متن با ما همراه باشید.
انواع اتصالات لوله سفید
اتصالات در لولهکشی مانند چهارراهها و میدانها در شهرسازی هستند. وظیفه این قطعات، متصل کردن دو لوله به همدیگر برای رسیدن به یک هدف خاص است. این هدف میتواند افزایش طول مسیر انتقال آب یا تغییر سایز لوله یا تغییر مسیر آن باشد. بر این اساس، انواع مختلفی از اتصالات وجود دارد که در ادامه، با اسامی آنها آشنا خواهید شد. بسیاری از اسامی اتصالات لوله سفید را احتمالا تاکنون شنیدهاید اما دقیقا با آنها آشنا نبودهاید. امروز قرار است اطلاعات شما در مورد پایپینگ افزایش چشمگیری داشته باشد.
مهره ماسوره:
یکی از مشهورترین اتصالات در لولهکشی، مهره ماسوره است. مهره ماسوره در واقع یک وسیله برای اتصال یک لوله به لوله دیگر بدون تغییر جهت حرکت میباشد.
مکانیزم تولید مهره ماسوره، ساخت یک قطعه سه بخشی است. در واقع مهره ماسوره از سه بخش تشکیل شده است. دو بخش انتهایی و ابتدایی مهره ماسوره دارای رزوه هستند و لوله را به خود متصل میکنند و بخش سوم، یعنی بخش میانی، فاقد رزوه است و فقط به انتقال جریان آب کمک میکند. مهره ماسوره خود انواع مختلفی نظیر جوشی، دندهای و ساکت ولد دارد. نوع دندهای در دو سر خود دارای رزوه است و نوع ساکت ولد و جوشی با اتصال از طریق جوش با لولههای ورودی و خروجی ارتباط برقرار میکنند. این مدل از انواع اتصالات لوله سفید با اندازههای مختلف و مواد سازنده مختلف در بازار وجود دارد که برای لولههای پلی پروپیلن از مهره ماسوره سفید بهره برده میشود. انواع مختلف مهره ماسوره میتوانند سایز لوله ورودی و خروجی متفاوت یا مشابهی داشته باشند که انتخاب بین این دو نوع، بر عهده مسئول تاسیسات یا لولهکش ساختمان شما خواهد بود.
بوشن:
یکی دیگر از قطعاتی که وظیفه تمدید طول لوله را دارد، بوشن است. بوشن از نظر عملکرد و ماهیتی که دارد، تا حد زیادی مشابه با مهره ماسوره میباشد. تنها تفاوت بین بوشن و مهره ماسوره این است که طراحی مهره ماسوره سه بخشی است (ورودی، خروجی و بدنه) اما بوشن میتواند یک یا دو بخشی هم باشد. بوشن یک بخشی قابلیت تبدیل سایز را ندارد اما بوشن دو بخشی، سایز ورودی و خروجی متفاوتی دارد. بوشن هم مانند مهره ماسوره ورودی و خروجی داشته و به جز بوشن سه راهی، قابلیت تغییر جهت جریان را ندارد. سایز این لولههای ورودی و خروجی میتواند یکسان یا متفاوت باشد. بوشن همچنین میتواند از یک طرف به لوله پلیپروپیلن و از طرف دیگر به فلز گالوانیزه متصل شده (بوشن یک سر دنده) یا از هر دو طرف، به لوله سفید متصل شود. بوشن دارای انواع و سایزینگ مختلفی است. میتوانید از لولههای کوچک با قطر بسیار کم گرفته تا لوله پولیکا و لولههای بزرگتر، همه و همه میتوانند از بوشن استفاده کنند.
بوشنها میتوانند صرفا متصلکننده دو لوله باشند یا جریان را به دو قسمت تقسیم کنند. بوشنها همچنین میتوانند دارای مغزی یا بدون مغزی باشند. برخی از انواع بوشن از یک طرف رزوه دارند و برخی دیگر، روپیچ توپیچ هستند (یک طرف رزوه داخلی دارد و یک طرف رزوه خارجی) که از این نوع بوشن برای اتصال دو لوله استفاده میشود که یکی داخل بوشن قرار گیرد و دیگری، سطح خارجی بوشن را محاط کند. تصاویر زیر، بوشنهای دارای مغزی، بدون مغزی، سهراهی، بستدار و یک طرفه را نشان میدهند.
زانو:
بدون استثنا در همه پروژههای لولهکشی، موقعیتهایی پیش میآیند که لازم است جهت جریان عوض شود. در این حالت، باید از زانو استفاده گردد. زانو یکی از انواع اتصالات لوله سفید است که به شما امکان تغییر جهت جریان آب را میدهد. به کمک زانو، میتوانید جریان را به اندازه 90 درجه یا 45 درجه تغییر دهید. بخش داخلی زانو هم میتواند دارای مغزی باشد تا مقاومت دمایی بالاتری ارائه دهد و بتواند با لولههای فلزی گالوانیزه نیز اتصال برقرار کند. برخی از انواع زانو دارای بست سر خود هم هستند که میتواند منجر به برقراری اتصال بین زانویی و دیوار شود. زانو هم مانند بوشن و مهره ماسوره دارای یک ورودی لوله و یک خروجی است که اگر قصد داشته باشیم سایزینگ لولههای ورودی و خروجی متفاوت باشند نیز امکان انجام آن وجود دارد.
لوله خمدار:
اگر قرار باشد در بخشی از لولهکشی آب و فاضلاب پروژه خود دو لوله را از روی همدیگر رد کنید، قطعا کار سختی را در پیش خواهید داشت. حتی لولههای سفید که انعطاف بیشتری دارند نیز نمیتوانند به سادگی خم شوند تا یک لوله از رو یا زیر آنها عبور کند. لوله خمدار، یک قطعه کوچک از لوله سفید است که با داشتن یک خم با طول و میزان قوس مشخص، میتواند از روی یک لوله آب دیگر عبور کند. لوله خمدار در لولهکشی بسیار پرکاربرد است و توانسته بخش قابل توجهی از مشکلات نقشهکشی تاسیسات را برطرف کند.
برخی از لولههای خمدار برای تسهیل فرآیند نصب در ابتدا و انتهای خود دارای بوشنهایی برای اتصال آسانتر به ادامه شبکه لولهکشی هستند. از نظر کاربرد و متریال هیچ تفاوتی بین لوله خمدار دارای بوشن و بدون بوشن وجود ندارد بلکه صرفا نوع بوشندار دارای ویژگی مثبت سهولت در استفاده میباشد.
بست:
چه برای لولهکشی آب و چه برای لولهکشی گاز، بست یکی از پرکاربردترین انواع اتصالات لوله سفید است. در بین اعضای لیست اتصالات لوله سفید، شاید بتوان بست را شناختهشدهترین دانست. با این وجود، بستها نیز انواع مختلفی دارند.
وظیفه بست، ایجاد یک اتصال دائمی به کمک پیچ با دیوار است. بست لولهها را به دیوار میچسباند و جلوی حرکت آنها بر اثر عبور جریان، گرادیان (ایجاد اختلاف) دما و یا دلایل دیگر را میگیرد. بست برای لوله سفید میتواند ساده باشد و تنها یک لوله را به دیوار متصل کند یا دوقلو باشد و دو لوله کنار هم را به دیوار بچسباند. بست میتواند به صورت ترکیبی با قطعاتی نظیر بوشن و زانو نیز تولید شود تا این اتصالات را به دیوار یا سطوح دیگر فیکس کند.
سهراهی:
اگر قصد داشته باشیم از یک لوله انشعاب بگیریم و دو جریان از آن را به نقاط مختلف بفرستیم، باید از سهراهی استفاده کنیم. سهراهیها یک ورودی و دو خروجی یا یک خروجی و دو ورودی دارند. در هنگام انشعابگیری شاید لازم باشد قطر لولهها نیز تغییر کند که برای این کار باید از سهراهی تبدیل استفاده کرد.
کپ و درپوش:
از آنجا که سیستم لولهکشی شما نمیتواند تا بینهایت ادامه پیدا کند و لازم است در یک نقطه متوقف شود، باید برخی از لوله و اتصالات وجود داشته باشد که انتهای آخرین بخش لولهکشی را ببندد. بستن انتهای لولهها از آنجایی مهم است که میتواند عامل نفوذ گرد و غبار به درون لولهها و آلوده کردن لوله آب باشد. به همین دلیل، دو قطعه با نامهای کپ و درپوش ساخته شدهاند تا بتوانند وظیفه بستن خروجی لولههای بدون کاربرد را انجام دهند.
تفاوت کپ و درپوش این است که درپوش حالت روکار دارد. یعنی سطح داخلی آن دارای رزوه است تا لوله وارد آن شود اما کپ، توکار است. یعنی سطح خارجی لوله رزوه دارد تا درون لوله قرار گرفته و جلوی رفتوآمد هوا را بگیرد.
شیر فلکه:
یکی از مهمترین انواع اتصالات لوله سفید، شیرفلکه است. احتمالا شما هم تاکنون با این قطعه کار کرده باشید. شیرفلکه وسیلهای برای قطع و وصل کردن جریان آب است. در نقاط مختلفی از منازل مسکونی از قبیل کنتور و ورودی حمام، از شیرفلکه استفاده میشود. شیرفلکه ساختار پیچی دارد و با چرخاندن آن، حرکت یک پیچ عمود بر لوله منجر به وصل جریان، قطع جریان و تغییر سرعت جریان میشود.
مشخصات فنی اتصالات لوله سفید
حال که به صورت کامل با کاربرد و نام اتصالات لوله سفید آشنا شدید، بهتر است کمی هم در مورد ویژگیهای فنی این اتصالات صحبت کنیم.
لولههای پلیپروپیلن که به لوله سفید نیز معروف هستند، نوعی از لولههای ساخته شده با مواد پلیمری به شمار میآیند که وزن پایینتر و قیمت کمتری نسبت به لولههای فلزی و گالوانیزه دارند. هر سانتیمتر مکعب لوله سفید، 0.9 گرم وزن دارد که نسبت به چگالی فلز، بسیار اندک است. این لولهها برای انتقال مایعات با دمای 21 – تا 90 درجه سانتیگراد را دارند. در دمای پایین، لوله سفید مقاومت خوبی نسبت به ضربه و فشار دارد اما با افزایش دما، این مقاومت کمتر و کمتر میشود. معمولا این لولهها تا بیش از 50 سال عمر میکنند و میتوانند دوام طولانی در ساختمانها داشته باشند. لولهها و اتصالات پلیپروپیلن از سایز یک دوم اینچ تا 5 اینچ وجود دارند و میتوانند به صورت تک لایه تا پنج لایه تولید شوند.
جمعبندی
در این مقاله، به معرفی و شرح کاربرد انواع اتصالات لوله سفید پرداختیم که در لولهکشی آب و فاضلاب هر پروژهای بسیار موثرند. نام اتصالات لوله سفید که در این مقاله معرفی شدند عبارتاند از بوشن، مهره ماسوره، شیر فلکه، سهراهی، لوله خمدار، گپ و درپوش، بست و زانو که در مورد کاربرد و انواع مختلف این اتصالات توضیحات مفصلی داریم. تقریبا تمام این اتصالات در یک پروژه لولهکشی با لوله پلیکا به کار گرفته میشوند تا در نتیجه شما به آب سرد و گرم تمیز دسترسی داشته باشید و بتوانید نیازهای خود را به کمک آن برطرف نمایید.
سوالات متداول
تفاوت بوشن و مهره ماسوره چیست؟
مهره ماسوره ساختار سه بخشی دارد؛ یعنی شامل دندههای ورودی، دندههای خروجی و یک قسمت واسطه است اما بوشن معمولا به طور کامل دنده دارد و قسمت واسطهای در آن وجود ندارد.
چرا لولههای سفید (پلیپروپیلن) از لولههای فلزی پرطرفدارتر هستند؟
از آنجا که قیمت لولههای فلزی بسیار بیشتر از لوله سفید است و از نظر کاربرد، لوله سفید هیچ ضعفی از خود نشان نمیدهد و حتی در برابر خوردگی نیز کاملا مقاوم است، اکثر کارفرمایان استفاده از لولههای سفید را به لولههای فلزی قدیمی ترجیح میدهند.
به کمک انواع زانو، چه زوایای انحرافی را میتوان در لوله به وجود آورد؟
به کمک انواع زانو میتوان مسیر لوله را 45 یا 90 درجه دچار انحراف کرد که این دو زاویه انحراف تقریبا برای رفع تمام نیازهای پروژههای لولهکشی کافی هستند.
