تفاوت لوله PVC، CPVC، UPVC، HDPE و GI در چیست؟

تفاوت های قابل توجهی در خواص و کاربرد لوله‎‌های PVC، UPVC، CPVC، HDPE و GI وجود دارد. از بین این محصولات، لوله‌های PVC، UPVC، CPVC و HDPE لوله‎های غیر فلزی هستند و لوله‎‌های GI در دسته لوله‌های فلزی جای می‌گیرند. این لوله‌ها از ترکیبات شیمیایی متفاوتی تشکیل شده که جزئیات این ترکیبات در کاربرد محصول نقش مهمی را ایفا می‌کنند. بنابراین اگر می‌خواهید لوله و اتصالات با ویژگی‌های مناسب را برای کاربری مورد نظرتان تهیه کنید باید از تفاوت لوله PVC، CPVC، UPVC، HDPE و GI که در این مقاله به آن پرداخته‌ایم مطلع باشید.

استفاده از لوله‌های پلاستیکی چه مزیتی دارد؟

مزایای استفاده از لوله‎های پلاستیکی عبارتند از:

• از نظر اقتصادی نسبت به لوله‎های GI ارجحیت دارند.
• در برابر خوردگی مقاوم هستند.
• از آنجایی که مستعد خوردگی نیستند؛ نیازی به رنگ‎آمیزی نیز ندارند.
• رسانای گرما محسوب نمی‌شوند؛ بنابراین نیازی به عایق‌بندی حرارتی ندارند.
• اجرای سریع سیستم لوله‌کشی با آنها در مقایسه با لوله‌های فلزی امکان‌پذیر است. لوله‎های فلزی برای اتصال به یکدیگر نیاز به جوش‌کاری دارند. این در حالی است که لوله‎های پلاستیکی مانند لوله PVC را می‎توان در عرض چند دقیقه با استفاده از چسب به هم متصل کرد.

البته با وجود این مزایا هنگام استفاده از لوله و اتصالات غیر فلزی باید احتیاط کرد. چرا که این محصولات خطر آتش‌سوزی را به دنبال دارند و به دلیل دارا بودن نقطه ذوب پایین نسبت به لوله‌های فلزی، تحمل فشار و استحکام کمتری دارند. 

لوله PVC و CPVC

PVC (Polyvinyl Chloride) و CPVC (Chlorinated Polyvinyl Chloride) لوله‎های غیرفلزی هستند که از مواد ترموپلاستیک ساخته شده و در برابر مواد شیمیایی مقاوم بالایی دارند. برای این محصولات می‌توان از مزایای دیگری که بعضی از آنها را در بخش قبلی عنوان کردیم نیز نام برد. برخی از ویژگی‎های لوله‎های PVC و CPVC عبارتند از:

• مقاومت بالایی دارند.
• بیشتر برای اجرای سیستم‌های لوله‌کشی آب ساختمان و اجرای برخی از خطوط تولید استفاده می‌شوند.
• بعد از پلی اتیلن و پلی پروپیلن، پی وی سی سومین پلیمر یا همان پلاستیکی مصنوعی پرکاربرد در صنعت تولید انواع لوله و اتصالات است.
• لوله CPVC طی فرآیند کلرزنی رزین پلی وینیل کلراید تولید می‎شود.
• هر دو این لوله‌ها در برابر مواد شیمیایی مقاومت استثنایی و مثال زدنی دارند.
• لوله CPVC در دمای بالا از استحکام بیشتری نسبت به لوله PVC برخوردار است و حتی انعطاف‌پذیری بیشتری هم دارد.
• لوله CPVC و PVC ممکن است در اثر تماس با اشعه ماوراء بنفش تغییرات ساختاری را تجربه کنند. بنابراین برای استفاده از آنها در محیط‌های رو باز باید از عایق مناسب دور آن استفاده کرد. 
• این لوله‌ها وقتی در معرض دمای بسیار بالا قرار می‌گیرند نرم می‎شوند.
• لوله‎های PVC و CPVC با استفاده از فرآیند اکستروژن ساخته می‎شوند. این در حالی است که شیرها، اتصالات و فلنج‎های ساخته شده از این دو نوع پلیمر با استفاده از روش قالب‎گیری تزریقی تولید می‎شوند.
• گرچه لوله PVC کاربردهای صنعتی محدودی نیز دارد؛ اما بیشتر از آن در اجرای سیستم لوله‌کشی آب ساختمان استفاده می‌شود.

لوله HDPE

HDPE یا پلی اتیلن با چگالی بالا که در برخی از منابع از آن با نام PEHD نیز یاد شده است؛ یک ترموپلاستیک ساخته شده از نفت است که چندین ویژگی مهم از جمله قیمت پایین، نصب سریع، مقاومت بالا در برابر خوردگی و مواردی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم را دارد.

• در برابر مواد شیمیایی بسیار مقاوم است.
• مزایای متعددی نسبت به مواد پلیمری دیگر مانند LDPE و PVC دارد.
• استحکام کششی و نقطه نرمی بالاتری دارد.
• اکثر لوله‌های HDPE با استفاده از فرآیند اکستروژن تولید می‎شوند.
• از لوله‌های ساخته شده از این جنس پلیمر می‌توان برای انتقال گاز طبیعی کم فشار، توزیع آب و به عنوان پوششی برای لوله‌های فولاد کربنی نیز استفاده کرد.

لوله UPVC

یو‌پی‌وی‌سی که مخفف نام پلی وینیل کلراید غیر پلاستیک شده است نوعی ماده پلیمر بر پایه PVC محسوب شده که معمولا از آن به عنوان چند منظوره‎ترین پلیمر قابل استفاده در صنایع مختلف نام برده می‌شود. PVC خودش به تنهایی پلیمر بسیار کاربردی است؛ اما از آن می‌توان حتی برای تهیه ترکیب پلیمری منحصربه‎فردتری به نام UPVC نیز استفاده کرد. برخی از مهم‌ترین مزایای لوله و اتصالات UPVC عبارتند از:

• UPVC پلیمری بسیار مقاوم در برابر تماس با مواد شیمیایی است و عموما از لوله‌های ساخته شده با آن برای اجرای سیستم لوله‌کشی ساختمان‌های مسکونی و تجاری استفاده می‎شود.
• لوله و اتصالات UPVC نه تنها در برابر اشعه ماوراء بنفش مقاوم هستند؛ بلکه در برابر باران و آب نیز مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند.
• این ماده کاملا قابل بازیافت است و جزء مواد پلیمری دوستدار محیط زیست محسوب می‌شود.
• فولاد گالوانیزه مورد استفاده در تولید UPVC، آن را به یک ماده بسیار بادوام تبدیل کرده است.

لوله GI

همانطور که در بخش اول این مقاله در مورد تفاوت لوله PVC، CPVC، UPVC، HDPE و GI توضیح دادیم؛ لوله‎های GI از جمله لوله‌های فلزی گالوانیزه هستند که با استفاده از نوعی فولاد مقاوم تولید می‌شوند. در واقع این لوله‌ها از کویل‎های فولادی کم کربن ساخته شده و از آنها به طور گسترده برای اجرای شبکه توزیع آب غیر شرب یا آب تصفیه شده استفاده می‎شود. این لوله‎ها دارای پوششی از جنس روی هستند که با استفاده از فرآیند گالوانیزه به شکل روکش روی بدنه فلزی‌شان اجرا می‌شود. گالوانیزه گرم و گالوانیزه الکترو دو روش متداولی هستند که برای اجرای این روکش از آنها استفاده می‌شود. ارزان بودن، وزن پایین و سهولت در نصب سه ویژگی هستند که کاربرد این محصولات را گسترده کرده‌اند. لوله‎های GI در اجرای سیستم‌های لوله‌کشی آب و فاضلاب، ساخت تیرهای برق، خطوط انتقال نفت و گاز و حتی صنعت خودروسازی کاربرد فراوانی دارند. برخی از ویژگی‎های لوله‌های GI عبارتند از:

• این محصولات بسیار بادوام هستند و عمر طولانی دارند.
• دارای پوششی ضد زنگ هستند که هم ظاهر و هم عملکردشان را بهبود می‌دهد.
• در برابر خوردگی بسیار مقاوم هستند.
• قابلیت خمش دارند و برش‌شان کار سختی نیست.

امیدواریم با توضیح جزئیات مربوط به هر یک از این محصولات، تفاوت لوله PVC، CPVC، UPVC، HDPE و GI را درک کرده باشید.