مواد پلیمری خصوصاً لوله و اتصالات پلیمری امروزه از کاربردیترین مواد در صنایع مختلفی همچون ساختمانسازی، کشاورزی، آب و فاضلاب، برق، مخابرات، پتروشیمی، نفت و … به شمار رفته و به شدت مورد توجه و استقبال قرار گرفتهاند. لولههای پلاستیکی و پلیمری از تنوع بسیار زیادی برخوردار بوده و بر اساس فاکتورهای مختلفی همچون مواد اولیه، فرآیند و نحوه تولید، سایز و ابعاد، رنگ و طرح، کاربرد و ویژگیها و … دستهبندی میشوند. میتوان گفت PVC رایجترین پلیمری است که امروزه در تولید لوله و اتصالات و تجهیزات مختلف استفاده میشود اما با توجه به روش و فرآیند تولید میتواند انواع مختلفی همچون CPVC، UPVC و … داشته باشد. در ادامه مطلب به بررسی تفاوت لوله upvc و لوله cpvc پرداخته خواهد شد.
لوله CPVC چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
CPVC یا پلی وینیل کلرید کلردار در حقیقت یک ترموپلاستیک است که با استفاده از رزین پلی وینیل کلراید (PVC) تولید میشود و از انعطافپذیری بالایی برخوردار بوده و میتواند درجه حرارتهای بالایی را تحمل کند. این لولهها اولین بار از سال 1959 در سیستمهای لولهکشی استفاده شدند و میتوانند ویژگیهای متعددی داشته باشند که مهمترین آنها شامل مواردی همچون مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و سائیدگی، مقاومت بالا در برابر خوردگی، انعطافپذیری بالا، نصب راحت و حملونقل آسان، مقاومت بالا در برابر حریق و آتشسوزی، رسانای مناسب گرما و حرارت، سازگاری بالا با محیط زیست، ذخیره انرژی و حفظ دمای آب و … هستند.
لوله upvc چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
یو پی وی سی نیز مخفف عبارت پلی وینیل کلراید پلاستیک نشده (Unplasticized polyvinyl chloride) است و همانند لوله CPVC از پلی وینیل کلراید تولید میشود. این لوله نیز میتواند در برابر مواد شیمیایی و عناصر طبیعی مقاومت بالایی داشته باشد و در مقایسه با لولههای PVC سختی بیشتری دارد چرا که پلیمر اضافی در تولید آنها به کار نرفته است.
مقاومت بالا در برابر خوردگی، اصطکاک کم در مقابل سیالات، استحکام مکانیکی بالا، بهداشتی و غیر سمی، قابلیت بازیافت و سازگاری با محیط زیست، وزن کم و نصب و راهاندازی آسان، سازگاری با دماهای مختلف در لولههای آبرسانی، نفوذناپذیری عالی، طول عمر بالا و … از مهمترین ویژگیها و مزیتهای این لولهها هستند.
مهمترین تفاوتهای upvc و cpvc
همانطور که گفته شد لوله upvc و لوله cpvc هر دو از رزین پلی وینیل کلراید (PVC) تولید میشوند و میتوانند ویژگیها، کاربردها و قابلیتهای منحصربهفردی داشته باشند.
اگرچه این لولهها میتوانند شباهتهای بسیار زیادی باهم داشته باشند اما تفاوتهای متعددی نیز دارند که مهمترین آنها فرآیند تولید است چرا که در تولید لوله CPVC توسط یک واکنش کلر زنی رادیکال آزاد تغییر میکند و به طور مؤثری محتوای کلر ماده را افزایش میدهد. از دیگر تفاوتهای این لولهها میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
میزان تحمل دما
همانطور که گفته شد لوله CPVC یک نوع ترموپلاستیک است که میتواند مشابه پی وی سی قالبگیری شود اما تفاوت در آرایش مواد باعث میشود که این لوله طیف وسیعتری از دما را تحمل کند و همین امر باعث شده است که برای استفاده از لوله در سیستمهای لولهکشی آب گرم ساختمان قوانین و استانداردهای خاصی وجود دارد. استاندارد ASTM اجازه میدهد تا PVC در کاربردهایی که بیش از 140 درجه فارنهایت نباشد اما لوله CPVC میتواند دمای تا 200 درجه فارنهایت را تحمل کند.
ابعاد و اندازه
دیگر تفاوت upvc و cpvc مربوط به ابعاد و اندازه آنها است. معمولاً لوله PVC و لولههای UPVC از اندازههای اسمی (NPS) استفاده میکنند در حالی که لولههای CPVC در اندازههای استاندارد NPS -OR- CTS (اندازه لوله مسی) وجود دارند. این سیستم اندازهگیری کاملاً متفاوت از Nominal Pipe Size بوده و برای لولههای مسی استفاده میشود.
رنگبندی
معمولاً لولههای UPVC در رنگهای سفید یا خاکستری تولید میشوند در حالی که لولههای CPVC دارای رنگ مایل به زرد روشن هستند.
نحوه نصب و اتصال لولهها
با توجه به وجود تفاوت در آرایش شیمیایی مواد تشکیل دهنده لولهها، برای اتصال لولهها به همدیگر و یا اتصال به اتصالات مختلف ممکن است که نیاز باشد از حلالهای مختلف و پرایمرهای متفاوتی استفاده شود.
کاربردهای لولهها
هرچند که هر کدام از انواع لولههای معرفی شده میتوانند دهها کاربرد متفاوت داشته باشند اما در شرایط خاص و ویژه فقط میتوان مجاز به استفاده از یکی از آنها شد. همانطور که گفته شد لولههای CPVC از مقاومت دمایی بسیار بالایی برخوردارند و میتوانند دماهای 200 درجه فارنهایت را نیز تحمل کنند به همین دلیل بهترین انتخاب برای سیستمهای لولهکشی آب گرم به شمار میروند. از هر کدام از این لولهها میتوان به عنوان لوله و اتصالات لوله برق، لوله و اتصالات آب و فاضلاب و … در شرایط مختلف استفاده کرد.
جمعبندی نهایی
لولههای CPVC و UPVC از جمله رایجترین لولههای پلیمری هستند که با توجه به ویژگیهای متعددی همچون طول عمر بالا، مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی، مقاومت در برابر فشار و ضربه، انعطافپذیری مناسب، قیمت مناسب، وزن کم و نصب راحت و …میتوانند در صنایع مختلفی به کار برده شوند. مهمترین تفاوت upvc و cpvc در میزان تحمل دمای آنها است و لولههای CPVC به دلیل نحوه فرآیند تولید و مواد اولیهای که دارند میتوانند تا 200 درجه فارنهایت را تحمل کنند در حالی که لولههای UPVC تا 140 درجه دما تحمل میکنند.
