اجرای سیستم برق‌کشی در هر ساختمانی، چه سازه‌هایی که کاربری مسکونی دارند و چه ساختمان‌های صنعتی و اداری نیاز به تجهیرات و ملزومات خاصی دارد که لوله و اتصالات مخصوص عبور سیم‌ها یکی از آنهاست. لوله برق به نوعی از لوله گفته می‌شود که از سیم‌ها و کابل‌های برقی که سیستم برقی ساختمان را تشکیل می‌دهند محافظت می‌کند و اتصالات نیز وظیفه ایجاد تغییر در مسیر عبور و یا برقراری ارتباط بین لوله‌ها را بر عهده دارند. زانویی برق یکی از پرکاربردترین اتصالات برقی است. در این مقاله در مورد اهمیت و کاربرد استفاده از زانو در لوله کشی برق را توضیح می‌دهیم و انواع زانویی مورد استفاده در این سیستم را معرفی خواهیم کرد.
لوله و اتصالات برق چه کاربردی دارد؟
همانطور که اشاره شد؛ برق‌کارها از لوله برق برای پوشش‌دهی به هادی برق استفاده می‌کنند. هادی‌ها با عبور از داخل این لوله‌ها دیگر تماسی با محیط بیرون ندارند و نمی‌توانند آسیبی ایجاد کنند. استفاده از این لوله‌های مخصوص در لوله‌کشی برق ساختمان می‌تواند از تماس ناخواسته بدن با سیم‌های خطرناکی که حاوی جریان الکتریسیته هستند جلوگیری کرده و از جان شما نیز محافظت کند. اما برای اجرای سیستم برق‌کشی ساختمان، علاوه بر لوله، نیاز به اتصالات هم داریم. این اتصالات وظایف مختلفی را بر عهده دارند. به عنوان مثال برق‌کارها با استفاده از زانو در لوله کشی برق می‌توانند تغییر مسیر ایجاد کنند. از لوله‌های برق و اتصالات مربوط به آن می‌توان در انواع سازههای اداری، ورزشی، مسکونی، تجاری و حتی صنعتی برای هدایت هادی‌های الکتریکی، بدون ایجاد آسیب به دیگر نقاط ساختمان استفاده کرد.
آشنایی با اتصالات لوله برق و اهمیت داشتن نقشه سیمکشی
اتصالات پرکاربرد در سیستم‌های برقی بر اساس نوع، ابعاد، شکل و کاربرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. بنابراین اگر می‌خواهید یک سیستم برق‌کشی جمع‌وجور، منظم و کاملا ایمن برای ساختمان اجرا کنید؛ باید با انواع اتصالات و کاربردشان در اجرای این سیستم آشنا باشید.
اتصالات که زانویی یکی از پرکاربردترین‌شان است؛ با هدف ایجاد تغییر در مسیر، سایز لوله و… در سیستم‌های لوله‌کشی برق به کار برده می‌شوند. بدون استفاده از اتصالات، ممکن است انتقال سیم‌های برق از بخشی به بخش دیگر ساختمان امکان‌پذیر نباشد. همانطور که مشاهده می‌کنید؛ این روزها و در ساختمان‌های مدرن و امروزی، استفاده از زانو در لوله کشی برق و لوله‌هایی که محافظ جان ساکنین ساختمان هستند از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این محصولات می‌توانند سیم‌های خطرناک برق که حاوی جریان الکتریسیته هستند را از دسترس دور نگه داشته و ایمن شما را تضمین کنند.
با این وجود برای دانستن اینکه در کدام قسمت این سیستم نیاز به اتصالاتی مانند زانویی است؛ بستگی به نقشه سیستم برق‌کشی دارد. در واقع برق‌کار از روی نقشه‌ای که برای اجرای این سیستم طراحی کرده است می‌تواند تشخیص دهد به چه نوع زانویی و چه تعداد نیاز دارد. پس همانطور که متوجه شده‌اید؛ تا مسیر دقیق عبور سیم‌ها در ساختمان مشخص نشود حتی در صورتی که سال‌ها در این حرفه کار کرده باشید نمی‌توانید تشخیص دهید که به چه نوع و چه تعداد اتصالات نیاز دارید. با تهیه نقشه برق‌کشی ساختمان می‌توانید تعیین کنید که باید چند عدد زانویی لوله برق بخرید؟ آیا به بوشن لوله برق نیاز دارید؟ آیا در برخی از مسیرها حتما باید از زانو دربدار و سه راهی دربدار استفاده کنید یا خیر؟ چه نوع اتصالاتی مناسب برای لوله برق آلومینیومی است؟ لوله‌های برق گالوانیزه به چه اتصالاتی نیاز دارند؟
انواع زانویی لوله برق
اگر به نقشه برق‌کشی ساختمان نگاه کنید متوجه خواهید شد که برای عبور لوله‌هایی که حاوی سیم‌ها و کابل‌های برق هستند از قسمت‌هایی بین دیوار و سقف یا دیوار و کف قطعا نیاز به زانویی دارید. اکثر لوله‌های برق قابلیت خم شدن ندارند و محصولاتی هم که خم‌پذیر هستند ایجاد تغییر زاویه در آنها بسیار دشوار و زمان‌بر است. بنابراین عاقلانه‌ترین کار این است که به جای خم کردن لوله، از زانویی در جایی که تغییر مسیر وجود دارد استفاده کنید.
زانویی‌های مخصوص برق بسته به جنس، سایز و حتی ترجیح برق‌کار متنوع هستند. این نکته مهم را نیز فراموش نکنید که برخی از زانویی‌ها قابلیت استفاده در محیط‌های خاص را ندارند. بنابراین باید قبل از اینکه کار را شروع و اقدام به خرید لوله و اتصالات پلیمری ساختمان کنید؛ حتما اطلاعاتی در مورد انواع زانویی لوله برق به دست آورید. محصولات زیر از پرکاربردترین زانویی‌هایی هستند که برای برق‌کشی ساختمان از آنها استفاده می‌شود؟
- زانوی برق پلی آمید عصایی یا یک سر بلند
- زانوی برق کوتاه پلی آمید
- زانوی عصایی یا یک سر بلند UPVC
- زانوی کوتاه UPVC
این نکته مهم را نیز در زمان خرید لوله و اتصالات پلیمری ساختمان در نظر داشته باشید که جنس لوله با جنس زانویی باید یکسان باشد. به عنوان مثال نمی‌توانید لوله و اتصالات UPVC را با استفاده از زانویی‌هایی پلی آمید به هم متصل کنید. با این حساب می‌توان گفت که هر نوع لوله برقی، نیاز به اتصالات و زانوی متناسب با جنس خودش را دارد.
زانویی لوله برق پلی آمید و PVC عصایی یا یک سربلند
زانویی‌های پلی آمید کوتاه با زانویی‌هایی پلی آمید و PVC عصایی یا یک سربلند از نظر برخی از خصوصیات تشابهاتی دارند. اما ویژگی مهم این محصول، همانطور که از نامش مشخص است؛ بلند بودن یک سر آن نسبت به سر دیگر است. این فرم خاص، به زانویی شکلی شبیه به عصا داده و به همین خاطر گاهی به آن زانویی عصایی گفته می‌شود. اکثر کارخانه‌ها، این دسته از زانویی‌ها را در سایزهای ۱۳ و ۱۶ به صورت عصایی و در سایز ۲۱ به صورت کوتاه تولید می‌کنند. زانویی‌های عصایی یک مدل دیگر نیز دارند که مناسب برای استفاده روی لوله‌های PVC هستند. این محصولات علاوه بر متریال از نظر رنگ، کیفیت و فاکتورهای دیگر از تنوع بالایی برخوردارند.
زانویی برق کوتاه پلی آمید و PVC
این زانویی‌ها را معمولا از نوعی پلاستیک قابل اشتعال تولید می‌کنند. فرم این محصول به صورتی است که خروجی هر دو طرف زانویی یک سایز است و از سمت داخل، چهار پیچ برای نگهداری لوله برق دارد. این نوع زانویی را روی هر نوع لوله‌ای می‌توانید استفاده کنید؛ اما برای لوله‌های برقی که از جنس PVC هستند باید حتما از زانویی کوتاهی استفاده کنید که برای این جنس لوله طراحی و تولید شده است. زانویی‌های کوتاه مخصوص لوله‌های پی‌وی‌سی برخلاف زانویی‌های کوتاه معمولی نسوز هستند و هر دو سری آنها مانند زانویی‌های کوتاه پلی آمید به یک اندازه است. این محصول را در سایزهای متنوعی 13، 16، 21 و 29 می‌توانید در بازار پیدا کنید.
