تأمین ایمنی و امنیت تجهیزاتی که در سیستم‌های لوله‌کشی و … وجود دارند از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که بروز مشکلاتی مانند ترکیدگی لوله و … علاوه بر ایجاد خسارت‌های مالی می‌تواند مشکلات و چالش‌های متعددی ایجاد کند. برخی مواقع فشار سیالاتی که در لوله‌ها و شبکه‌های مختلف جریان دارند به دلایل مختلفی افزایش پیدا می‌کند و این افزایش می‌تواند باعث بروز مشکلات و خسارت‌های مختلفی شود. استفاده از شیر فشارشکن یکی از بهترین روش‌های تأمین ایمنی تجهیزات و جلوگیری از بروز مشکلاتی همچون ترکیدگی لوله‌ها و تجهیزات مختلف است. شیر فشارشکن یا P.R.V انواع مختلفی داشته که هر کدام مزایا و معایبی دارند و از کاربردهای مختلفی برخوردارند. در ادامه این مطلب از وینوپلاستیک به کامل شیرهای فشار شکن و کاربردهای آن‌ها پرداخته خواهد شد.
شیر فشار شکن چیست؟
شیر فشارشکن در حقیقت وسیله‌ای است که صنایع مختلف و برای جلوگیری از آسیب دیدن سیستم‌های لوله‌کشی استفاده می‌شود و از ایجاد فشار اضافی بر روی تجهیزات جلوگیری می‌کند. زمانی که فشار موجود در سیستم‌ها افزایش پیدا کند امکان دارد که تجهیزاتی همچون لوله‌ها، شیرها، تبدیل‌ها، اتصالات و … تحت فشار قرار گرفته و دچار ترکیدگی و شکستگی شوند. شیر فشارشکن با کنترل میزان فشار وارد شده به تجهیزات از آسیب دیدن آن‌ها جلوگیری کرده و به افزایش طول عمر آن‌ها کمک می‌کند.
انواع شیرهای فشارشکن
شیر فشار شکن همانند شیر هواگیری می‌تواند بر اساس فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی شده و انواع مختلفی داشته باشد. از نظر نوع سیال شیرهای فشار شکن به دو دسته تقسیم می‌شوند که به شرح زیر هستند:
- شیرهای هیدرولیک که معمولاً برای آب و سیالات مایع استفاده می‌شوند و در آن یک اهرم دستی به شیر متصل می‌شود و جریان را کنترل می‌کند و می‌توانند در صنایعی همچون سیمان، خودروسازی، فولاد و … کاربردهای متعددی داشته باشند.
- شیرهای پنوماتیک که برای سیالات گازی استفاده می‌شوند و می‌توانند در صنایعی مختلفی همچون کشاورزی، چوب، غذا و … کاربرد دارند. این شیرها می‌توانند از قطعات جانبی مختلفی همچون سنسور، پوزیشنر و کنترلر نیز برخوردار باشند و فشار را با کنترل بهتری تنظیم می‌کنند.
از نظر نحوه کارکرد و عملکرد نیز شیرهای فشار شکن می‌توانند در دو دسته مختلف دسته‌بندی شوند و هر کدام در سیستم‌های مختلفی استفاده شوند.
- شیر فشار شکن با عملکرد مستقیم که در آن فشار بخار خروجی از قطعه به قسمت پایینی دیافراگم تعبیه شده در داخل شیر فشار وارد می‌کند و یک فنر نیز وظیفه تأمین نیروی اضافی به سمت پایین را دارد. این نیروها در جهت مخالف سیال می‌توانند نحوه باز و بسته شدن ورودی‌های قطعه را تعیین کنند.
- شیر فشار شکن پایلوت دار که اکثراً در سیستم‌هایی با تنظیم دقیق فشار کاربرد دارند و می‌توانند در دو نوع دیافراگمی و پیستونی وجود داشته باشند. این شیرها حساسیت بالایی دارند و برای نرخ جریان‌های بالا و کنترل ثابت استفاده می‌شوند.
مزایا و معایب شیر فشارشکن
شیر فشار شکن همانند لوله فلکسیبل می‌تواند مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته باشد. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های این شیرها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- این شیرها می‌توانند به افزایش عمر سیستم و بهبود عملکرد تجهیزات مختلف کمک کنند.
- در صورت استفاده از این شیرها نیازی به نیروهای خارجی برای کنترل فشار نیست.
- با استفاده کردن از این شیرها میزان نشتی‌های سیستمی کاهش پیدا می‌کند.
- این شیرها از طراحی ساده‌ای برخوردار بوده و تعمیر و نگهداری آن‌ها نیز راحت است.
- این شیرها مقرون‌به‌صرفه بوده و هزینه تولید پایینی دارند.
در کنار تمامی مزیت‌هایی که شیرهای P.R.V دارند می‌توانند معایب و ایراداتی نیز داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
- این شیرها حساسیت بالایی داشته و می‌توانند به راحتی تحت تأثیر آلودگی‌ها قرار بگیرند
- رگولاتورهای سیستم کار سختی برای کنترل عملکرد آن در افت فشار شدید داشته چرا که محیط دیگر قادر نیست قدرت عملکردی کافی را برای آن‌ها فراهم کند.
نحوه نصب شیر فشار شکن در خطوط لوله‌کشی
همان‌طور که گفته شد بیشترین کاربرد شیرهای فشارشکن محافظت از لوله‌ها و کاهش احتمال آسیب دیدن آن‌ها است. به صورت کلی این شیرها به دو صورت موازی و سری در سیستم لوله‌کشی بسته می‌شوند. در روش موازی این شیرها به شکل موازی بسته می‌شوند تا زمانی که یکی از آن‌ها دچار مشکل شود یا از سیستم خارج شود و در این حالت شیر دیگر وارد سیستم می‌شود تا عملکرد آن‌ها متوقف نشود. در روش سری هم شیرهای فشار شکن به صورت پشت سرهم بسته می‌شوند و این نوع بستن شیرها باعث می‌شود که کاهش فشار در چند مرحله انجام شود و این روش بیشتر برای زمانی است که فشار بالا باشد. استفاده از تجهیزاتی همچون لوله فشاری در کنار شیرهای فشار شکن در سیستم‌های لوله‌کشی می‌تواند میزان آسیب‌های احتمالی ناشی از افزایش فشار را کاهش بدهد.
قیمت شیر فشار شکن
شیرهای فشار شکن همانند انواع تجهیزات دیگر می‌تواند تحت تأثیر فاکتورها و پارامترهای مختلفی دچار تغییر قیمت شود به همین دلیل نمی‌توان نرخ و قیمت مشخصی برای آن عنوان کرد. از جمله مهم‌ترین فاکتورهایی که می‌توانند در تعیین قیمت شیرهای فشار شکن مؤثر باشند می‌توان به مواردی همچون جنس و کیفیت شیر، نوع شیر از نظر عملکرد، نوع شیر از نظر سیال، برند و شرکت تولیدکننده شیر، استانداردهای تولید، مدت زمان گارانتی و … اشاره کرد. در مقاله دیگری از سایت وینوپلاستیک با عنوان شیر ونت فاضلاب چیست؟ به بررسی شیر ونت، ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن پرداخته شده که می‌تواند اطلاعات کامل و جامعی در اختیار خوانندگان قرار بدهد.
جمع‌بندی نهایی
شیر فشار شکن در حقیقت قطعه‌ای است که از ایجاد فشار اضافی بر روی تجهیزات در سیستم‌های لوله‌کشی جلوگیری می‌کند و می‌تواند از آن‌ها به خوبی محافظت نماید. این شیرها می‌توانند بر اساس فاکتورهایی همچون نوع سیال، نحوه عملکرد، جنس و … انواع مختلفی داشته باشند و در صنایع مختلفی همچون ساختمان‌سازی، غذا و دارو، آب و فاضلاب، سیمان، خودروسازی، فولاد، کشاورزی و … استفاده شوند.
