لوله و اتصالات از جمله کاربردی‌ترین تجهیزاتی هستند که در صنایع مختلفی همچون آب و فاضلاب، ساختمان‌سازی، کشاورزی، نفت و گاز و … استفاده‌های متعددی دارند. امروزه انواع مختلفی از لوله‌ها و اتصالات از نظر نوع و جنس، کاربرد، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی و … وجود دارند و هر کدام می‌توانند در پروژه‌های مختلف استفاده شوند. لوله‌های قطره چکان دار از جمله لوله‌هایی هستند که به دلیل برخورداری از ویژگی‌های منحصربه‌فرد می‌توانند در صنعت کشاورزی باعث صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف آب شوند. در ادامه مطلب بررسی می‌شود لوله قطره چکان دار دارای چه ساختاری بوده، از چه مزایا، کاربردها و ویژگی‌هایی برخوردارند و شامل چند نوع هستند.
لوله قطره چکان دار چیست؟
لوله‌های قطره چکان دار از جمله متداول‌ترین تجهیزات در صنعت کشاورزی است که از جنس پلی‌اتیلن تولید می‌شوند و در مقایسه با نوارهای آبیاری تیپ دارای ضخامت، مقاومت و عملکرد بهتری هستند. این نوع از لوله‌ها می‌توانند در سیستم آبیاری قطرهای زیرسطحی هم استفاده شوند و چنانچه در شرایط مناسب استفاده شوند می‌توانند طول عمر بالایی داشته باشند. لوله‌های قطره چکان دار می‌توانند در قطرهای 16، 17، 20 و 22 میلی‌متر و در ضخامت‌های 0.6 تا 1.2 میلی‌متر تولید می‌شوند. این لوله‌ها در دو مدل مختلف پلاک دار و دایره‌ای وجود دارند و می‌توانند بر روی لوله‌های اصلی تعبیه شوند. این لوله‌ها می‌توانند دارای دبی خروجی مختلفی از 2 تا 12 لیتر بر ساعت باشند.
در تولید این نوع از لوله‌ها از یک لایه قهوه‌ای یا ارغوانی و یک لایه مشکی استفاده می‌شود و در برابر مواد شیمیایی و پرتوهای فرابنفش مقاومت بالایی دارند و به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که در مسیرهای ناهموار و غیر مسطح و همچنین در شرایط کم آبی به مدیریت آب کمک می‌کنند.
مزایای لوله قطره چکان دار
لوله‌های قطره چکان دار همانند انواع لوله و اتصالات upvc و سایر لوله‌ها و اتصالات می‌توانند مزیت‌های متعددی داشته باشند به همین دلیل امروزه در صنعت کشاورزی بسیار کاربردی و پراستفاده است. از مهم‌ترین مزیت‌های این لوله‌ها می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
- به آبیاری یکنواخت در شیب‌های تند کمک می‌کنند.
- می‌توانند به صورت روسطحی و زیرسطحی استفاده شوند.
- برای آبیاری دائمی محصولات مختلف در تاکستان‌ها، باغ‌ها، کشت‌های ردیفی و … مناسب هستند.
- به جبران فشار در اراضی ناهموار و سطوح شیب‌دار کمک می‌کنند.
- در برابر مواد شیمیایی، نور خورشید و عوامل محیطی مقاومت بالایی دارند.
- امکان اضافه کردن قطره‌چکان‌های دیگر در آنها وجود دارد
- از انعطاف بالایی برخوردارند و به‌راحتی قابلیت خم شدن و تغییر مسیر را دارند
- نصب و استفاده از آنها بسیار ساده و راحت است
- استفاده از این لوله‌ها در مقایسه با انواع لوله و اتصالات دیگر مقرون‌به‌صرفه تر است
- دارای مکانیسم دوتایی خودشویندگی هستند که امکان شستشوی قطره چکان در ابتدا و طی هر آبیاری را فراهم می‌آورد.
کاربرد لوله قطره چکان دار
همان‌طور که گفته شد لوله‌های قطره چکان دار که با نام لوله دریپردار نیز شناخته می‌شوند از مزیت‌های متعددی برخوردارند و همین امر باعث شده است که کاربردهای متعددی داشته باشند. این لوله‌ها می‌توانند در کاهش مصرف آب و تنظیم فشار در ناهمواری‌ها مناسب باشند به همین دلیل دارای کاربردهای متعددی همچون موارد زیر هستند:
- آبیاری زمین‌های ناهموار و با شیب‌های متغیر
- آبیاری درختان باغات حساس مانند درختان پسته و گردو و …
- استفاده در کشت‌های ردیفی مانند چغندر قند، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، بادمجان، خیار و …
- آبیاری گلخانه‌ها، باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی
انواع لوله‌های قطره چکان دار
لوله‌های قطره چکان دار همانند انواع لوله‌های دیگر می‌توانند بر اساس فاکتورهای مختلفی تقسیم‌بندی شوند. این لوله‌ها به صورت کلی به چهار دسته لوله‌های خودشوینده (pc)، لوله‌های با دریپر نرمال (npc)، لوله‌های روکار و لوله‌های زیرسطحی تقسیم می‌شوند و هر کدام از آنها می‌توانند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای متعددی داشته باشند. لوله‌های قطره چکان دار خودشوینده به عنوان رایج‌ترین لوله‌های قطره چکان دار شناخته می‌شوند.
از نظر نوع عملکرد نیز این لوله‌ها می‌توانند شامل لوله‌های قطره چکان دار ساده، لوله‌های قطره چکان دار PC و لوله‌های آبیاری قطرهای تقسیم می‌شوند. در مقاله دیگری از سایت وینوپلاستیک با عنوان لوله کشی آتش نشانی به بررسی اصول لوله کشی آتش نشانی و انواع تجهیزات مورد استفاده در آن پرداخته شده و مطالعه آن خالی از لطف نخواهد بود.
مشخصات لوله قطره چکان دار
لوله‌های قطره چکان دار همانند انواع لوله‌های فلزی، پلیمری و پلاستیکی و … می‌توانند مشخصات مختلفی داشته باشند. از جمله مهم‌ترین مشخصات این لوله‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضخامت لوله قطره چکان دار در مقایسه با لوله‌های آبیاری تیپ بیشتر بوده و معمولاً در ضخامت‌های ½ و ¼ تولید می‌شوند به همین دلیل در برابر عوامل محیطی و نور خورشید مقاومت بالایی دارند.
- این لوله‌ها می‌توانند در طول‌های مختلف از 50 تا 500 متر تولید شوند هرچند که توصیه می‌شود از لوله‌های طولانی استفاده نشود.
- این لوله‌ها از وزن کمی برخودارند اما وزن آنها می‌تواند تحت تأثیر طول ضخامت لوله باشد.
- این لوله‌ها می‌توانند فشاری معادل 4 بار را تحمل کنند
- لوله قطره چکان دار می‌تواند در سایزهای مختلف از 6 تا 32 میلی‌متر تولید شوند اما رایج‌ترین آنها لوله‌های 16 و 20 میلی‌متر هستند. سایز این لوله‌ها نیز همانند سایز لوله برق می‌تواند در کاربرد آنها مؤثر باشد.
نحوه نصب لوله قطره چکان دار
نصب لوله‌های قطره چکان می‌توانند به دو روش دستی و مکانیزه انجام شوند اما برای نصب این لوله‌ها باید به نکات و فاکتورهای مختلفی توجه داشت که مهم‌ترین آنها به شرح زیر هستند:
- در زمان جابجایی این لوله‌ها باید مراقب بود تا دچار بریدگی و پارگی نشوند.
- اگرچه این لوله‌ها در برابر نور خورشید مقاومت بالایی دارند توصیه می‌شود که از آنها زیر نور خورشید استفاده نشود و بهتر است که در عمق 5 تا 10 سانتی‌متری خاک نصب شوند.
- چنانچه باد شدید در محل استقرار لوله‌های قطره چکان دار می‌وزد بهتر است که آنها را به کمک میخ محکم کرد.
- از کشیدگی بیش از حد لوله‌ها خودداری شود
- چنانچه در محل مورد استفاده حیوانات جونده وجود دارند باید به آنها توجه داشت و راهکار مناسبی برای جلوگیری از آسیب به لوله‌ها اتخاذ کرد.
جمع‌بندی نهایی
لوله‌های قطره چکان دار نوعی از لوله‌های پلی‌اتیلن هستند که از ضخامت، مقاومت و عملکرد خوبی برخوردار بوده و می‌توانند در کاهش مصرف آب و تنظیم و مدیریت فشار آن مؤثر باشند. این لوله‌ها در باغ‌ها، کشت‌های ردیفی و … استفاده می‌شوند و می‌توانند در سایزها و ضخامت‌های مختلفی وجود داشته باشند.
