اولین سرویس لوله آب شهری سال 1652 در ایالات متحده با هدف تامین آب آشامیدنی و همچنین مقابله با آتش‌سوزی احداث شد. این سیستم از نظر ماهیت چندمنظوره بود و شباهت زیادی به سیستم‌های آبرسانی روم باستان داشت. بسیاری از منابع آبرسانی دیگر در اروپا و آسیا به تقلید از همین سیستم‌های رومی ساخته شدند. در عصر حاضر، این سیستم‌ها بیش از هر چیز برای سرویس‌دهی به املاک تجاری و مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به صورت کلی، لوله کشی آب سیستم گسترده‌ای را دربر می‌گیرد که به منظور انتقال آب آشامیدنی به مصرف‌کنندگان طراحی می‌شود. این سیستم‌ها شامل لوله سایز بزرگ (برای تمامی شهر)، خطوط انشعاب کوچک (یک خیابان یا دسته‌ای از خیابان‌های کنار هم) و خطوط ریز (ساختمان‌های جداگانه) می‌شوند. موادی مانند چدن، پلی وینیل کلراید (PVC)، مس، فولاد یا بتون برای ساخت آنها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
لوله آب رسانی برای انتقال آب آشامیدنی به ساکنین مناطق شهری یا روستایی طراحی شده است. اینکه آب قبل از توزیع یا در زمان استفاده عمومی تصفیه شود، به بافت آن منطقه بستگی دارد. در آن دسته از شبکه‌های توزیع آب که به خوبی برنامه‌ریزی و طراحی می‌شوند، آب قبل از توزیع تصفیه می‌شود. همچنین گاهی اوقات از ماده کلر برای پاکسازی آب استفاده می‌کنند تا از آلودگی مجدد در مسیر لوله آب جلوگیری به عمل آید.
همانطور که قبلا به آن اشاره شد، خطوط لوله آب شامل لوله های سایز بزرگ، انشعابات کوچک‌تر و انشعابات ریز هستند. اندازه لوله‌های آب می‌تواند از ۳.۶۵ متر در لوله‌های بزرگ‌تر تا ۱۲.۷ میلی‌متر در خطوط کوچک‌تر متفاوت باشد که برای تغذیه مجاری ورودی در داخل ساختمان استفاده می‌شوند. این موارد با استفاده از لوله و اتصالات مانند فلنج، بوشن، کوپلت، لحیم و حتی جوش به یکدیگر متصل می‌گردند.
با پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مدرن امروزه انواع مختلفی از لوله‌های آب در دسترس هستند که هر کدام می‌توانند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای متعددی داشته باشند. انواع لوله آب را می‌توان به‌صورت کلی به سه دسته اصلی تقسیم کرد که شامل لوله‌های فلزی، لوله‌های پلاستیکی و لوله‌های سیمانی هستند. هر کدام از این لوله‌ها نیز می‌توانند زیرمجموعه‌های متعددی داشته باشند.
از جمله رایج‌ترین لوله‌های فلزی می‌توان به انواع لوله‌های آهنی، مسی، آلومینیومی، گالوانیزه، چدنی، استیل و … و از رایج‌ترین لوله‌های پلاستیکی می‌توان به انواع لوله‌های پلی‌اتیلن، لوله پی وی سی، لوله پی وی سی (پلی وینیل کلراید) مانند UPVC و CPVC ، لوله‌های پلی پروپیلن، لوله‌های پلی بوتیلن و … اشاره کرد. لوله‌های سیمانی نیز شامل لوله‌های رسی فشردی، لوله‌های بتنی، لوله‌های سیمانی آزبست و … باشند. هر کدام از انواع لوله‌های آب می‌توانند ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشته باشند و در سیستم‌های آبرسانی مختلف مورد استفاده قرار بگیرند.
لوله های فولادی نسبتا قیمت بالایی دارند، اما قوی‌ترین و بادوام‌ترین نوع لوله آب رسانی هستند. آنها می‌توانند فشار زیادی از آب را تحمل کنند، نسبت به موارد دیگر در اندازه‌هایی بسیار طولانی‌تر موجود هستند و به همین دلیل هزینه‌های کمتری را بابت حمل و نقل و همچنین نصب در پی دارند. شایان ذکر است که جوش دادن این لوله های نشکن بسیار راحت است.
مدت‌ها قبل، آهن گالوانیزه شده به عنوان ماده اصلی مورد استفاده در ساخت لوله فاضلاب ساختمان به شمار می‌رفت. اگرچه این ماده هنوز هم در بخش‌های زیادی از جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما محبوبیت آن قطعا در حال کاهش است. استفاده از آهن گالوانیزه به عنوان انتقال دهنده آب آشامیدنی در مواقعی مشکل‌ساز خواهد بود که جریان آب برای مدت‌ها کند یا ثابت باشد. این وضعیت در نهایت به زنگ‌زدگی یا خوردگی از داخل منتهی خواهد شد. این لوله‌ها ممکن است در صورت زنگ‌زدگی طعم و بوی نامطبوعی به آب آشامیدنی بدهند.
لوله‌های چدنی کاملا پایدار بوده و برای فشار آب زیاد مناسب هستند. با این وجود، لوله‌های چدنی وزن زیادی دارند که به همین دلیل استفاده از آنها برای مناطق صعب‌العبور به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. علاوه بر این، طول لوله‌های چدنی چندان زیاد نبوده که باعث نامناسب بودن آنها به عنوان لوله آب می‌شود.
لوله‌های بتونی معمولا گران‌قیمت هستند، اما مشکل خوردگی در آنها وجود ندارد. مزیت بتون این است که بسیار قوی و بادوام است. در هر صورت، حمل و نقل و نصب این لوله‌ها به دلیل حجم و وزن زیاد بسیار دشوارتر بوده و هزینه‌های زیادی را متوجه شما خواهد کرد.
لوله آب پلی اتیلن در رنگ‌های آبی (آب سرد) و قرمز (آب گرم) در دسترس است. پلی اتیلن بسیار قوی و انعطاف پذیر است، تحمل دمای منفی ۳۲ تا مثبت ۲۰۰ درجه سانتیگراد را دارد و در برابر خوردگی کاملا مقاوم است. همچنین نصب و راه‌اندازی این لوله‌ها بسیار راحت است. پلی اتیلن در واقع به یکی از گزینه‌های محبوب لوله‌کش‌ها تبدیل شده است، چرا که کار آنها را بسیار ساده‌تر می‌سازد.
لوله آب CPVC یک پلاستیک سخت و ارزان قیمت است که به منظور مقاومت در برابر فشار و درجه حرارت بسیار بالا طراحی شده است. این ماده اغلب برای لوله‌کشی آب گرم و همچنین به عنوان لوله وینو هیدروپول به کار می‌رود. لوله CPVC به راحتی با استفاده از دستگاه برش لوله یا اره برش داده می‌شود. به همین ترتیب، لوله‌های سی پی وی سی با استفاده از اتصالات پلاستیکی و چسب حلال به صورت دائمی به هم می‌چسبند و تا مدت‌ها به هیچ تعمیر و نگهداری نیاز نخواهند داشت.
لوله های پی وی سی خورنده نیستند، بسیار سبک بوده و درنتیجه کار و حمل آنها آسان است. تنها مشکل لوله های آب ساخته شده از PVC این است که مستعد آسیب فیزیکی هستند و در برابر نور ماوراء بنفش شکننده می‌شوند. همچنین اگر دمای این لوله‌ها به بیش از ۶۵ درجه سانتیگراد برسد، تغییر شکل داده و جمع می‌شوند.
یو پی وی سی در حال حاضر به عنوان بهترین ماده در ساخت لوله آب به شمار می‌رود. سال‌ها آزمون و خطا در زمینه سیستم‌های لوله‌کشی باعث به وجود آمدنی محصولی شده است که به راحتی هرچه تمام‌تر با هر شرایطی سازگار است. وزن لوله UPVC پایین بوده و از ساده‌ترین روش نصب برخوردار هستند. یو پی وی سی همچنین در ساخت لوله اتصالات نیز کاربرد دارد.
شرکت وینوپلاستیک به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده لوله و اتصالات یو پی وی سی در خاورمیانه توانسته است که نیازهای مشتریان داخلی و خارجی را به خوبی تامین کند. این شرکت همچنین گزینه‌های زیادی را در حوزه لوله و اتصالات UPVC و همچنین لوله فشاری (تحت فشار) فراهم آورده است.
استفاده از سیستم‌های لوله‌کشی آب می‌تواند مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته باشد. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های این سیستم‌ها می‌توان به استفاده از نیروی جاذبه برای انتقال آب و حفظ کیفیت آب در مقایسه با چاه‌های حفر شده اشاره کرد. در حالی که معایبی همچون نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالا، تعمیر و نگهداری گران‌قیمت و … اشاره کرد.
در حقیقت لوله آب در سیستم‌های آبرسانی برای استفاده افراد در مناطق شهری و روستایی استفاده می‌شود و متناسب با نوع نیاز، حجم و فشار آب، انشعابات و … می‌تواند در اندازه‌ها و سایزهای مختلف به کار برود. در سیستم‌های آبرسانی و لوله‌کشی در کنار لوله‌های آب از انواع اتصالات لوله آب همچون اتصالات زانویی، اتصالات سه‌راهی، اتصالات چهارراهی، فلنج‌ها، بوشن‌ها، کوپلینگ‌ها و … نیز استفاده می‌شود که می‌توانند همانند لوله‌ها از جنس فلزات، پلیمرها و … تولید شوند.
به‌صورت کلی سیستم‌های آبرسانی در طول تاریخ همواره تغییرات بسیار زیادی داشته است و قطعاً در آینده نیز دستخوش تغییرات قابل توجهی می‌شود. در گذشته از سیستم‌های قدیمی و سنتی مانند لوله‌های فولادی، لوله‌های گالوانیزه، لوله‌های چدنی و لوله‌های سیمانی برای آبرسانی استفاده می‌شد که بهترین نوع آنها لوله‌های فولادی بود. این لوله‌ها اگرچه می‌توانند مزایای متعددی همچون قدرت تحمل بالا در برابر فشار آب، مقاومت بالا در برابر ضربه و فشار و … دارند اما معایب قابل توجهی همچون قابلیت خورندگی و زنگ‌زدگی، طول عمر کم، هزینه‌های بالا و … نیز دارند که باعث شده‌اند امروزه منسوخ شده و کمتر مورد استفاده قرار بگیرند.
پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مختلف باعث شده است که امروزه در سیستم‌های لوله‌کشی و آبرسانی از انواع لوله آب پلاستیکی و پلیمری مانند لوله‌های پلی‌اتیلن، لوله‌های پی وی سی، لوله‌های یو پی وی سی و لوله‌های سی پی وی سی استفاده شود که در مقایسه با سیستم‌های قدیمی مزیت‌های متعددی دارند. این لوله‌ها می‌توانند مزیت‌های همچون وزن کم و قابلیت حمل و نصب راحت، مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و حلال‌ها، مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، قیمت مناسب، طول عمر بسیار خوب و … داشته باشند و امروزه جایگزین انواع لوله‌های فلزی و سیمانی شده‌اند.
هزینه نصب قسمت عمده‌ای از کل هزینه‌های پروژه نصب سیستم‌های لوله‌کشی آب را به خود اختصاص می‌دهد. عوامل زیر در زمان ارزیابی هزینه‌های نصب و انتخاب لوله آب در نظر گرفته می‌شوند.
لوله‌های سبک را می‌توان راحت‌تر و سریع‌تر نصب کرد.
اتصالات مبتنی بر فشار بسیار سریع‌تر از اتصالات پیچ و مهره هستند.
ﻫﺮﭼﻪ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﻟﻮﻟﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﺮﺍﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻮﺍﺩ ﺷﯿﻤﯿﺎیی ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﻃﻮﻝ ﻋﻤﺮ ﺁﻥ ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ.
به وجود آمدن هرگونه نشتی در سیستم توزیع آب احتمال آلوده شده آب سالم را به شدت افزایش می‌دهد. علاوه بر این، نشتی می‌تواند منجر به اتلاف مقدار قابل توجهی از آب در مسیر شود که به هیچ عنوان قابل قبول نیست. سیستم توزیع آب باید به شیوه‌ای طراحی، مدیریت و نگهداری شود که حداقل نشتی را تضمین کند. همچنین فشار داخلی لوله باید دائما بیشتر از فشار هیدرواستاتیک باشد.
سیستم آبیاری کشاورزی را می‌توان به عنوان یکی از عوامل اصلی موفقیت در نظر گرفت. در میان تمامی اجزاء این سیستم، لوله‌کشی از بیشترین اهمیت برخوردار است، چرا که وظیفه اصلی توزیع آب را در تمامی زمین کشاورزی به عهده دارد. به همین خاطر، باید از لوله‌ای استفاده کنید که بتواند این کار را برای مدتی طولانی و بدون هیچ مشکلی انجام دهد. اگر انتخاب لوله آب کشاورزی به درستی انجام شود، سطح رطوبت زمین همواره حفظ خواهد شد. محصولاتی مانند پلی اتیلن و یو پی وی سی بیشترین استفاده را در سیستم‌های لوله‌کشی کشاورزی دارند. این لوله‌ها به دلیل مقاومت بالایی که در مقابل فشار داخلی دارند، فرایند آبیاری زمین را به بهترین شکل ممکن به انجام می‌رسانند. همچنین ضریب زبری لوله‌های مذکور بسیار پایین است که به نوبه خود باعث جریان روان‌تر مایعات در داخل آنها خواهد شد.
قیمت لوله آب بر اساس عوامل مختلفی تعیین می‌شود که مهم‌ترین آنها بدون شک جنس لوله خواهد بود. برای مثال، موادی مانند چدن و آهن قیمت کمتری نسبت به فولاد دارند. از سوی دیگر، لوله‌های پلاستیکی علی‌رغم تمام مزایای خود از قیمت کمتری نسبت به لوله‌های فلزی و حتی بتونی برخوردار هستند. ضخامت لوله، طول، استانداردهای ملی تعیین شده، برند تولیدکننده و در نهایت درجه استاندارد از دیگر موارد تاثیرگذار بر قیمت لوله آب هستند.
وینوپلاستیک از شرکت‌های نام‌آشنای ایرانی است که محصولاتی مانند لوله برق، لوله و اتصالات، لوله آب و لوله فاضلاب ساختمان را با استفاده از ماده UPVC و با بالاترین کیفیت ممکن در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. قبل از هرگونه تصمیم‌گیری، محصولات مختلف را با یکدیگر مقایسه کرده و سپس گزینه مناسب با پروژه خود را انتخاب کنید.
تنظیم ورود و خروج آب، مایعات، گاز و بسیاری از مایعات و گازها و مواد جامدی که امروزه در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد، نیاز به لوله کشی دارد. برای هدایت هر یک از این مواد باید از لوله های مناسب مانند لوله پلیکا با اندازه و ضخامت متفاوتی استفاده نمود. برای مثال سایز و اندازه لوله برق با لوله ای که برای فاضلاب استفاده می شود کاملاً متفاوت است.
اگر از سایز و اندازه لوله نامناسبی استفاده شود، قطعاً مشکلاتی بزرگ در سیستم لوله کشی رخ خواهد داد. اما برای لوله کشی آب نیز در شرایط مختلف از لوله های متفاوتی استفاده می شود. در واقع برای انتخاب سایز لوله آب در یک آپارتمان باید از استانداردهای متفاوتی نسبت به لوله کشی یک ساختمان قدیمی استفاده کرد. چرا این موضوع تا این حد اهمیت دارد و چه معیارهایی بر انتخاب سایز لوله و اتصالات آب مؤثر هستند؟ در این مقاله از وینو پلاستیک با هر آن چیزی که لازم است در مورد انتخاب سایز مناسب لوله آب بدانید آشنا می‌شوید.
باید بدانید که سایز لوله آب به عوامل مختلفی وابسته است. طول مسیر لوله، تعداد و نوع انشعابات لوله، جنس لوله، کاربرد لوله و فشار آب همگی عواملی هستند که باید در زمان نصب لوله کشی برای انتخاب سایز و ضخامت لوله ها مد نظر قرار بگیرند.
لوله های 5 لایه آب معمولاً از قطر 16 میلی متر شروع می شوند و تا اندازه های 32 میلی متر نیز مورد استفاده قرار می گیرند. سایز لوله های تک لایه از 20 تا 63 میلی متر است. سایز لوله ها در بسیاری از مواقع با توجه به بخش داخلی آن مشخص می شوند. برای مثال لوله سایز 2 به لوله هایی گفته می شود که قطر داخلی آن ها 20 یا 1/2 اینچ است. لوله سایز 2/5 قسمت داخلی آن ها 25 یا 3/4 اینچ است و لوله های سایز 3 نیز با قطر داخلی 32 یا 1 اینچ شناخته می شوند. هر چند که این نوع سایز بندی مبنای علمی خاصی ندارد، اما در میان مردم بسیار رایج است.
اولین و مهم ترین نکته ای که باید در مورد انتخاب سایز لوله آب بدانید، تناسب نوع و اندازه لوله با روش لوله کشی است. به طور کلی لوله کشی آب معمولاً به دو روش کلکتوری و انشعابی انجام می شود. در لوله کشی کلکتوری معمولاً هیچ نوع اتصالی از محل کلکتور به شیر نصب نمی شود. یعنی سیستم لوله کشی آب سرد و گرد باید به صورت مجزا نصب شود. در حالی که در لوله کشی انشعابی برای انشعاب هر شیر از سه راهی استفاده می شود. از همین رو تناسب اندازه لوله با اتصالات آن اهمیت زیادی دارد. در حقیقت استفاده از لوله سایز بزرگ برای سیستم لوله کشی مسیرهای کوتاه به هیچ عنوان مناسب نیست.این لوله ها برای انتقال آب در سطوح بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند.
هماهنگ بودن انشعابات لوله با تعداد انشعاب اهمیت زیادی در سیستم لوله کشی دارد. سایز لوله در لوله کشی باید به گونه ای انتخاب شود که فشار آب کاهش پیدا نکند. برای مثال اگر قرار باشد آب را از نقطه ای به طول 10 متر به مکان دیگر منتقل کنید که دارای یک انشعاب است، بهتر است از یک لوله 5 لایه با سایز 16 یا مثلاً لوله تک لایه 1/2 استفاده کنید. برای انتقال آب در مسیر های طولانی تر در حدود 40 متر با 3 انشعاب باید حداقل از لوله سایز 25 یا 3/4 اینچ استفاده کنید.
مورد بعدی که باید در انتخاب سایز لوله آب مورد توجه قرار دهید، مربوط به جنس و نوع لوله ای است که قرار است در لوله کشی استفاده شود. جنس لوله مورد استفاده برای انتقال آب با لوله برق متفاوت است. تنها یک سری لوله های خاص برای انتقال آب و سیالات مناسب هستند. به علاوه لوله ها با ضخامت ها، اندازه ها و جنس های مختلفی تولید می شوند. شما می توانید برای لوله کشی آب از لوله های تک لایه سفید پلی پروپلین، لوله 5 لایه یا گالوانیزه استفاده کنید. در سیستم لوله کشی آب شهر و روستا معمولاً بیشتر از لوله های تک لایه پلی پروپیلن سفید و سبز و لوله 5 لایه استفاده می شود. انتخاب این موضوع می تواند بر سایز لوله مورد استفاده در لوله کشی مؤثر باشد.
برای سایز لوله آب ساختمان استانداردهای از پیش تعیین شده ای وجود دارد. رعایت آن ها کمک می کند تا آب با فشار متناسب و بدون مشکل از لوله ها خارج شود. این استانداردها تعیین می کنند که در چه شرایطی از چه سایز و چه جنس لوله ای استفاده شود تا کارایی و عملکرد سیستم لوله کشی با مشکل مواجه نشود. شما با رعایت این اصول می دانید کجا از لوله upvc استفاده کنید. هم چنین برای چه بخش هایی لوله فلزی گالوانیزه به کار ببرید. در همین راستا مقاله ای در رابطه با لوله و اتصالات UPVC نوشته ایم که میتوانید مطالعه کنید. برای تعیین بهترین سایز لوله برق مقاله مربوطه را مطالعه کنید.
همان طور که در این مقاله گفته شد، لوله ها بر اساس معیارهای مختلفی در سیستم لوله کشی مورد استفاده قرار می گیرند. رعایت استانداردهای لازم در این امر موجب می شود تا لوله کشی با کیفیت بالاتر و بدون مشکل انجام شود. وینو پلاستیک یکی از معتبرترین و بزرگ ترین تولید کنندگان انواع لوله در خاورمیانه است که شما می توانید برای خرید انواع لوله از طریق این شرکت اقدام نمایید. در انتها پیشنهاد می شود حتماً مقاله تولید لوله برق وینوبند چگونه است؟ را در بخش مقالات وب سایت وینو پلاستیک مطالعه نمایید.
شرکت تولیدی وینوپلاستیک در سال 1358 با استعانت از پروردگار و تکیه بر دانش، تجربه و پشتکار مدیران، همچنین با کمک نیروهای جوان و متخصص خود به منظور تولید محصولاتی با کیفیت عالی و مطابق با نیازهای مشتریان پا به عرصه صنعت تولید لوله و اتصالات پلیمری در کشور عزیزمان ایران نهاد.
