لوله و اتصالات امروزه کاربردهای متعددی در صنایع مختلف دارند و از مواد متعددی همچون فلزات، پلاستیک، پلیمرها، سیمان و سفال تولید می شوند. به صورت کلی لوله ها بر اساس کاربردها، نحوه اتصالات آنها و همچنین جنس و مواد اولیه به انواع مختلفی تقسیم می شوند. هر کدام از آنها می توانند در صنایع مختلفی به کار بروند.
لوله درزدار از جمله لوله های رایجی است که به سبب وجود جای درز و جوش بر روی سطح آن با این نام شناخته می شود. این لوله ها به دلیل روش ساخت و قیمت کم کاربردهای متعددی در صنایع مختلف دارند. در ادامه مطلب به سوال لوله درزدار چیست؟ پاسخ می‌دهیم. همچنین به انواع، ویژگی ها و استانداردهای آن پرداخته خواهد شد.
لوله درزدار چیست؟
همانگونه که از نام آنها پیداست لوله های درزدار یا درزجوش لوله هایی هستند که در اثر خم کردن یک ورقه فلزی و جوش دادن دو طرف آنها ساخته می شود. محل رسیدن دو سر ورقه که جوش می خورد باعث می شود که درز ایجاد شود. به همین دلیل به این لوله ها درزدار یا درزجوش گفته می شوند. روش تولید لوله های درزدار می تواند متفاوت باشد. از مهم ترین روش های تولید این لوله ها می تواند با جوشکاری با مقاومت الکتریکی، جوشکاری با فرکانس بالا، جوشکاری با فیوژن الکتریکی و جوشکاری مارپیچی اشاره کرد.
این روش ها باعث می شوند که لوله ها نشتی کمتری داشته باشند و برای انتقال مواد مختلف استفاده شوند. تاریخچه تولید و استفاده از لوله های درزدار به صدها سال گذشته برمی گردد. در حقیقت روش تولید لوله های درزدار به این شکل است که ابتدا یک اسلب فولادی به ورقه های نازک تر تبدیل شده. سپس این ورقه ها با یکی از روش های جوش عنوان شده به لوله تبدیل می شود.
تفاوت لوله های درزجوش و لوله های مانیسمان
لوله های درزدار و لوله های مانیسمان (لوله های بدون درز) در حقیقت می توانند هم از نظر مواد اولیه، هم از نظر روش و مراحل ساخت و هم از نظر کاربردها و روش استفاده و اتصالات با هم متفاوت باشند. لوله های مانیسمان معمولا از شمش فولاد ساخته می شوند و همین باعث می شود که درزی نداشته باشند و به عنوان لوله آب، برق و … استفاده شوند. چرا که هیچگونه نشتی نخواهند داشت.
همچنین لوله درزدار معمولا سطح اصطکاک بالایی دارد که به دلیل برجستگی های ناشی از جوش می باشد. برای ساخت لوله های مانیسمان به تجهیزات مدرن و پیشرفته ای نیاز است هزینه ساخت بالاتری نیز دارند. در حالی که لوله درزجوش هزینه ساخت کمتری دارد. به صورت کل لوله های درزجوش و لوله های مانیسمان از نظر هزینه تولید، مراحل ساخت، شکل ظاهری، کاربردها، سایز و اندازه و همچنین میزان آسیب پذیری بسیار متفاوت هستند.
انواع لوله های درزدار
لوله های درزجوش همانند لوله های پلیمری و لوله upvc دارای انواع مختلفی است. هر کدام از آنها با توجه به ویژگی هایی که دارند می توانند در صنایع مختلفی استفاده شوند. از مهم ترین لوله های درزدار می توان موارد زیر را عنوان کرد:
- لوله آهنی درزدار عادی که برای انتقال مایعات کم فشار و با حرارت کم استفاده می شوند.
- لوله درزدار گالوانیزه که در برابر خوردگی و پوسیدگی مقاومت بالایی دارد. این لوله از دو روش سرد و گرم تولید می شوند. لوله هایی که به روش گرم تولید می شوند می توانند تا 50 سال عمر داشته باشند.
- لوله های درزدار ترانسفورماتور (پروفیل فولادی) که در صنایع ماشین سازی، درب و پنجره و … به کار می روند.
- لوله درزجوش داربستی که برای ساخت سازه های عمرانی به کار می رود و نمی تواند در صنایع مختلف آب و گاز استفاده شود.
- لوله های درزدار مارپیچی (درز اسپیرال) دارای مقاومت بالاتری هستند و نسبت به لوله های درز مستقیم کاربردی تر هستند. همچنین سرعت انتقال مواد بیشتری دارند.
کاربرد لوله های درزدار
همانطور که گفته شد این نوع از لوله ها روش ساخت متفاوتی دارند و می توانند کاربردهای متعددی در صنایع مختلف داشته باشند. هرچند که رایج ترین کاربردهای این لوله ها شامل استفاده در صنایعی همچون خودروسازی، کشتی سازی، ساخت و ساز، سیستم های تهویه و … می باشند اما می توانند به عنوان لوله استخری، لوله های سیستم گرمایشی، انتقال آب و فاضلاب و گاز با فشار کم و … نیز استفاده شوند.
به صورت کلی ویژگی ها و شاخصه های ویژه ای همچون مقرون به صرفه بودن، ساخت سریع، اجرای راحت سایزهای مختلف و تنوع و تعدد سایز و ضخامت باعث شده اند که این لوله ها کاربردهای متعددی در صنایع مختلف داشته باشند.
استاندارد لوله های درزدار چیست
استانداردهای لوله های درزجوش اطلاعات مختلفی در مورد وزن، ضخامت، قطر بیرونی و سایر فاکتورهای لوله ها ارائه می کند. امروزه از استانداردهای متعددی برای تولید این نوع از لوله ها استفاده می شود. مهم ترین و رایج ترین استانداردهای مربوط به آلیاژ لوله ها شامل A335 ، A334، A333 و ASTM A53 هستند. همچنین ابعاد و وزن لوله های درزدار بر اساس استانداردهای DIN 2441 و DIN 2440 تولید می شوند.
استاندارد DIN 2440 لوله درزدار
در این استاندارد اطلاعاتی همچون سایز، ضخامت و وزن لوله ها ارائه می شود.
- Normal Size: فاکتور Normal Size بر اساس DN بیان می شود. البته واحد DN می تواند با واحد اینچ نیز جایگزین شود و به راحتی تبدیل شود. به عنوان مثال لوله سایز 15 برابر با½ اینچ است، سایز 50 برابر با 2 اینچ و سایز 150 برابر با سایز 6 اینچ است.
- Outside Diameter: این فاکتور همانند قطر بیرونی لوله است که معمولا دارای نوسان است و ممکن است دو لوله با Normal Size یکسان از Outside Diameter برابری برخوردار نباشند
- Wall Thickness: فاکتور Wall Thickness نیز مربوط به ضخامت لوله بوده و واحد آن میلی متر است و در تمام جهان واحد هستند.
- Mass of Tube: فاکتور Mass of Tube همان وزن لوله است که بر اساس kg/m است.
به صورت کلی لوله‌های درزدار باید با مشخصات فنی و استانداردهای خاصی تولید شوند. به عنوان نمونه ابعاد لوله درزدار باید بر اساس استانداردهای ASME 36.10 و ASME 36.19 تولید و اتصالات این لوله ها نیز باید طبق استاندارد ASME B16.25 ارزیابی شوند.
برند لوله های درزجوش با مشخصات فنی ASME B16.49 نشان داده می شود. در مقاله دیگری از سایت وینوپلاستیک با عنوان لوله پلیمری چیست؟ اطلاعات کامل و جامعی در مورد لوله های پلیمری، کاربردها و انواع آن ارائه شده است که می تواند مفید کاربردی باشد.
سخن نهایی
لوله درزدار چیست؟ لوله درزدار به عنوان یکی از کاربردی ترین و مقرون به صرفه ترین انواع لوله ها شناخته می شود. این لوله استفاده و نصب بسیار راحتی نیز دارند. این لوله ها در مقایسه با لوله های مانیسمان بسیار ساده و سریع تولید می شوند و در صنایع مختلف به عنوان لوله نشکن برای انتقال سیالات با فشار کم، در خودروسازی، کشتی سازی و … به کار می روند. این لوله ها دارای انواع مختلفی هستند. با ویژگی ها و مشخصات منحصر به فرد و تحت استانداردهای جهانی ساخته می شوند.
