لوله‌ها از تنوع بالایی از نظر جنس، اندازه و ابعاد، نحوه تولید، ضخامت، کاربرد، استانداردها و … برخوردارند و هرکدام می‌توانند در صنایع مختلفی به کار بروند. لوله‌های اسپیرال از جمله کاربردی‌ترین لوله‌های فولادی هستند که به واسطه فرآیند تولید خاصی که دارند می‌توانند استفاده‌های متعددی داشته باشند. در ادامه این مطلب از وینوپلاستیک به بررسی کامل انواع لوله اسپیرال، ویژگی‌ها و مشخصات، مزایا و همچنین کاربردهای آن‌ها پرداخته می‌شود.
لوله اسپیرال چیست و چگونه تولید می‌شود؟
لوله اسپیرال در حقیقت نوعی لوله فولادی با جوش مارپیچی است که از فولاد نواری یا صفحه‌ای به شکل مارپیچ ساخته می‌شود. در تولید این لوله‌ها از روش جوشکاری زیر پودری دو طرفه برای جوشکاری درزهای داخلی و خارجی آن استفاده می‌شود که یک تکنولوژی مدرن و پیشرفته به شمار می‌رود. استفاده از این تکنولوژی در تولید لوله‌های اسپیرال باعث می‌شود که از این لوله‌ها مشکلاتی همچون ناهماهنگی، انحراف جوش، نفوذ ناقص و … نداشته و از کیفیت بسیار بالایی برخوردارند باشند. لوله‌های اسپیرال به دو شیوه اصلی تک‌مرحله‌ای و دومرحله‌ای تولید می‌شوند. در حقیقت تولید این لوله‌ها به این صورت است که بعد از صاف شدن ورق فولادی به کمک غلتک، لبه‌های آن از ضایعات پاک شده و سپس به روش‌های گفته شده ساخته می‌شوند.
- روش تک‌مرحله‌ای شامل 3 بخش است که در مرحله‌ی اول، قسمت ابتدایی ورق‌های فولادی را به هم جوش داده و دور لبه‌ها را صاف می‌کنند. سپس لبه ورق خم می‌شود تا از ایجاد برآمدگی‌های غیرقابل پرس، جلوگیری شود. در مرحله‌ی جوشکاری زیرپودری در این لوله، اول لبه داخلی ورق و سپس لبه خارجی به وسیله دستگاه جوش زیرپودری، جوش داده شده و سپس لوله برش داده می‌شود. این روش سرعت کمی دارد چرا که جوشکاری زیرپودری عملیاتی زمان بری است.
- روش دومرحله‌ای نیز شبیه روش تک‌مرحله‌ای است اما شکل دهی ورق متفاوت خواهد بود و توسط GMAW انجام می‌شود. در اصل در این روش و در مرحله جوشکاری درز لوله از داخل و خارج به وسیله چند دستگاه جوش زیرپودری انجام می‌شود. این روش در مقایسه با روش تک‌مرحله‌ای سرعت بسیار بیشتری دارد.
مزایا و معایب لوله‌های اسپیرال
لوله‌های اسپیرال همانند لوله پلیکا و هر نوع لوله دیگری می‌توانند مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته باشند و در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار بگیرند. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های این لوله‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- لوله‌های اسپیرال یکنواختی بالایی دارند و میزان استحکام و مقاومت آن‌ها عالی است.
- این لوله‌ها را می‌تواند بدون محدودیت در طول تولید کرد.
- از نظر جریان سیال خواص بسیار خوبی داشته و کاملاً قابل اعتماد هستند.
- در صورت نیاز به خم‌کاری در حین نصب، این لوله‌ها مناسب‌تر از سایر لوله‌ها هستند.
- در مقایسه با سایر لوله‌های فولادی از صرفه اقتصادی بیشتری برخوردارند.
- برای استفاده از این لوله‌ها نیاز به فلنج کمتری وجود داشته و میزان نشتی هوا در آن‌ها نیز کمتر است.
- هزینه تولید این لوله‌ها در مقایسه با لوله‌های درزجوش دیگر کمتر است.
- از تنوع بالایی از نظر قطر و ضخامت برخوردارند و شکل‌پذیری بسیار خوبی دارند.
- در برابر فشار، ضربه و تنش‌های مکانیکی و فیزیکی مقاومت و تحمل بالایی دارند.
در کنار تمامی مزیت‌هایی که برای لوله‌های اسپیرال عنوان شد، این لوله‌ها می‌توانند معایبی نیز داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها شامل مواردی همچون امکان ایجاد چروکیدگی در سطح لوله در مقایسه با سایر لوله‌های درزجوش، بیضوی شدن سطح مقطع در زمان تولید و… اشاره کرد.
انواع لوله‌های اسپیرال
همان‌طور که گفته شده لوله‌های اسپیرال همانند لوله کاروگیت و لوله‌های دیگری بر اساس فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی می‌شوند و از تنوع بالایی برخوردارند. علاوه بر فاکتورهایی همچون سایز، ضخامت، نحوه تولید و … لوله‌های اسپیرال می‌توانند به سه دسته اصلی تقسیم شوند که به شرح زیر می‌باشند:
لوله‌های واجد شرایط
این لوله‌ها از کیفیت بالایی برخوردارند و تمامی استانداردهای تولید در آن‌ها رعایت شده است و می‌توانند استفاده‌های صنعتی زیادی داشته باشند.
لوله‌های ترمیم شده
لوله‌های اسپیرال ترمیم شده لوله‌هایی هستند که بر اساس استانداردهای بین‌المللی و ملی تولید نشده‌اند اما قابلیت ترمیم دارند و می‌توانند کاربردهای متعددی داشته باشند.
لوله‌های غیرقابل استفاده
این لوله‌ها کیفیت مناسبی ندارند و حتی بعد از تعمیرات نیز به سطح استانداردهای اولیه نمی‌رسند و نمی‌توان از آن‌ها استفاده‌های زیادی داشت و برای کاربری‌های غیراستاندارد و غیرضروری به کار می‌روند.
- از نظر نوع فولاد نیز این لوله‌ها می‌توانند شامل دو دسته اصلی لوله‌های اسپیرال گالوانیزه و لوله‌های اسپیرال ضد زنگ باشند که هرکدام از ویژگی‌ها، مشخصات، مزیت‌ها و کاربردهای متعددی برخوردارند.
کاربردهای اصلی لوله اسپیرال
لوله‌های اسپیرال همانند انواع لوله PVC و لوله‌های دیگر به واسطه ویژگی‌ها، مشخصات و مزیت‌هایی که دارند می‌توانند استفاده‌ها و کاربردهای متعددی داشته باشند.
- این لوله‌ها در سال‌های گذشته بیشتر در صنایع حساس نفت و گاز مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
- از این لوله‌ها می‌توان در انتقال آب و فاضلاب‌های شهری استفاده کرد.
- در سیستم‌های گرمایشی پروژه‌های صنعتی بزرگ مانند بیمارستان‌ها، ساختمان‌های اداری و تجاری، انبارها، مراکز عمومی و … به کار می‌روند.
- در صنایع شیمیایی، برق و انرژی قابل استفاده هستند.
- در سیستم‌های بادگیری، دفع گرد و غبار و تخلیه مونوکسید کربن کاربرد دارند.
- در سیستم‌های شتاب بالا و تهویه هوای فشار بالا به کار می‌روند.
قیمت لوله‌های اسپیرال
لوله اسپیرال همانند لوله خم سرد و هر نوع لوله دیگری می‌تواند در قیمت‌های مختلفی وجود داشته باشد چرا که فاکتورهای مختلفی در تعیین قیمت آن‌ها مؤثر هستند. از جمله مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر در قیمت این لوله‌ها می‌توان به روش تولید، ضخامت، سایز و ابعاد، استانداردهای تولید، مدت زمان گارانتی، شرکت و برند تولید کننده، نرخ ارز و نوسانات آن، نوسانات نرخ فولاد، تعداد و حجم لوله خریداری شده، کاربردهای لوله و … اشاره کرد.
جمع‌بندی نهایی
لوله‌های اسپیرال نوعی لوله فولادی با جوش مارپیچی هستند که از روش جوشکاری زیر پودری دو طرفه برای تولید آن‌ها استفاده می‌شود و می‌توانند انواع مختلفی از نظر کاربرد، فرآیند تولید، سایز و ابعاد و … داشته باشند. از مهم‌ترین کاربردهای این لوله‌ها می‌توان به استفاده در صنعت نفت و گاز اشاره کرد هرچند که امروزه در صنایع شیمیایی، آب، انرژی و … نیز به کار می‌روند.
