اگرچه لوله‌کشی آب و فاضلاب در ساختمان‌های امروزی باعث ایجاد آسایش، راحتی و آرامش افراد شده و انجام بسیاری از امور را برای آنها آسان کرده است اما گاهی گرفتگی لوله‌ها می‌تواند چالش‌ها و مشکلات متعددی برای آنها ایجاد کند. بسیاری از افراد در زمان گرفتگی لوله‌ها اقدام به استفاده از مواد شیمیایی مختلف و اسیدها می‌کنند. اگرچه ممکن است اسیدها در ابتدا مشکلات گرفتگی لوله‌ها را برطرف کنند اما در دراز مدت می‌توانند مشکلات و خطرات زیادی ایجاد کنند. در ادامه مطلب به بررسی خطرات ریختن اسید در چاه و لوله فاضلاب پرداخته خواهد شد.
دلیل استفاده از اسید در باز کردن لوله‌ها
همان‌طور که گفته شد لوله‌ها در سیستم لوله‌کشی ساختمان بعد از مدتی دچار گرفتگی می‌شوند. در حقیقت جرم‌های اضافی که به سطح داخلی لوله‌ها می‌چسبند می‌تواند بر اثر چربی‌های حاصل از مواد غذایی، گیر کردن مواد غذایی و … باشد. از آنجایی که اسیدها از قدرت بالایی در خورندگی مواد برخوردار هستند می‌توانند به راحتی در مسیر لوله مواد اضافی و آلودگی‌ها را متلاشی کرده و مسیر را باز کنند. هرچند که امروزه یکی از مهم‌ترین استانداردهای تولید لوله و اتصالات به خصوص لوله و اتصالات پلیمری ساختمان مقاومت در برابر مواد شیمیایی است و با استفاده از ماده دی کلرومتان (Dichloromethane) به عنوان نماینده مواد شیمیایی این قابلیت بررسی می‌شود اما استفاده از اسیدها در باز کردن لوله‌ها و چاه فاضلاب می‌تواند مشکلاتی به همراه داشت باشد و نباید نا آگاهانه و عجولانه از آنها استفاده نمود.
پیامدها و خطرات ریختن اسید در چاه و لوله فاضلاب
همان‌طور که گفته شد اسیدها از قدرت خورندگی بالایی برخوردار هستند و می‌توانند به سادگی مواد مختلف را حل نمایند به همین دلیل از آنها استفاده‌های متعددی می‌شود. استفاده از اپلیکاسیدها برای باز کردن گرفتگی‌های لوله پلیکا، لوله آب و چاه فاضلاب اگرچه در ابتدا مشکلات را برطرف می‌کند و باعث باز شدن مسیر جریان آنها می‌شود اما می‌تواند خطرات و پیامدهایی به دنبال داشته باشد که مهم‌ترین آنها به شرح زیر هستند:
خوردگی و سوراخ شدن لوله‌ها
اگرچه لوله‌های آب و فاضلاب تحت استانداردهای مختلفی همچون مقاومت در برابر مواد شیمیایی تولید می‌شوند اما در صورتی که برای مدت زمانی طولانی با مواد شیمیایی و اسیدهای قوی در تماس باشند دچار خوردگی و تجزیه می‌شوند. در صورت استفاده بیش از حد و غیر اصولی از اسیدها برای تمیز کردن لوله و رفع انسداد آنها ممکن است پوسیدگی و خوردگی شدید ایجاد شده و منجر به شکستگی و نشتی لوله‌ها شده که در نهایت هزینه‌های زیادی برای تعمیر و جایگزینی لوله‌ها ایجاد خواهد شد.
از بین رفتن اتصالات لوله‌ها
در سیستم‌های لوله‌کشی آب و فاضلاب ساختمانی از اتصالات مختلفی همچون اتصالات چسبی، اتصالات جوشی، اتصالات اورینگی و … استفاده می‌شود و هر کدام از این اتصالات می‌توانند نقاط قوت و ضعف خاص خود را داشته باشند. نقطه اتصال لوله‌ها می‌تواند حساسیت بالایی داشته باشد و در صورتی که توسط اسیدها خورده شود ممکن است باعث بروز نشتی شده و خسارت‌های زیادی ایجاد کند.
فوران چاه و امکان انفجار
یکی دیگر از خطرات و پیامدهای ریختن اسید در چاه و لوله فاضلاب امکان فوران چاه است که می‌تواند باعث آسیب‌های جدی به پوست و چشم افراد شود. اسیدها می‌توانند گازهای بسیار سمی و خطرناکی از خود ساطع کنند که رایج‌ترین آنها کلر، متان و هیدروژن هستند که هر کدام می‌توانند پیامدهای خطرناکی برای بدن انسان داشته باشند. تعدادی از این گازهای سمی می‌توانند باعث نابینایی، فلج مغزی و … در انسان شوند.
همچنین باید توجه داشت که گازهای موجود در چاه از قابلیت اشتعال‌پذیری بالایی برخوردارند و ممکن است با کوچک‌ترین اتفاقی مشتعل شده و منجر به حوادثی همچون انفجار گردند و باید در استفاده از مواد شیمیایی و اسیدی دقت بالایی داشت.
عدم باز کردن صددرصدی لوله‌ها
استفاده از اسید برای باز کردن لوله فاضلاب ساختمان نمی‌تواند به‌صورت صددرصدی مشکل انسداد و گرفتگی آنها را برطرف کند. ممکن است بعد از استفاده از اسید برای مدتی مشکل گرفتگی لوله‌ها برطرف شود اما این مشکل به‌صورت کلی حل نمی‌شود چرا که محلول‌های اسیدی قدرت پاک‌سازی کلی لوله‌ها را ندارند و رسوب‌هایی که در دیواره‌های لوله قرار گرفته باشند به سختی کنده می‌شوند.
نکات مهم در استفاده از اسید
همان‌طور که گفته شد استفاده از اسید در چاه و لوله فاضلاب به سبب مشکلات و خطراتی که دارد توصیه نمی‌شود اما اگر افراد مایل یا ناچار به استفاده از آن بودند باید به نکات مختلفی توجه داشته باشند که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- در زمان استفاده از اسیدها حتماً باید از دستکش و ماسک استفاده شود تا آسیبی به مجاری تنفسی، چشم و پوست وارد نگردد.
- در صورت تماس اسید با پوست حتماً باید 10 تا 15 دقیقه محل تماس را با آب سرد شست
- در خرید اسیدهای مخصوص لوله بازکنی باید دقت داشت چرا که بعضی از این محلول‌ها برای ذرات چربی و غذا هستند و بعضی از آنها کاربردهای دیگری دارند.
- برای استفاده از محلول‌های اسیدی باید به دستورالعمل سازنده دقت داشت.
- نباید از اسیدهای لوله باز کنی غلیظ استفاده کرد و باید و آنها را با آب رقیق نمود.
- حتماً از اسیدهای معتبر و استاندارد استفاده شود و این مواد از دسترس کودکان خارج شود
- پس از ریختن اسید در چاه فاضلاب باید به وسیله پنکه، کولر و هواکش‌ها هوای محیط را تهویه نمود.
بهترین روش برای باز کردن لوله‌ها و چاه فاضلاب
با توجه به خطرات و پیامدهایی که برای استفاده از اسید در چاه و لوله فاضلاب عنوان شد بهتر است که از روش‌ها و راهکارهای دیگری استفاده کرد تا سلامت افراد به خطر نیفتد و خسارت‌های مالی نیز کمتر شود. قبل از استفاده از روشهای مختلف لوله بازکنی بهتر است که دلیل اصلی انسداد و گرفتگی لوله‌ها مشخص شود چرا که ممکن است عوامل مختلفی باعث بروز چنین مشکلاتی شوند. برای این کار می‌توان از خدمات مشاوره‌ای شرکت‌های لوله باز کنی استفاده کرد. به‌صورت کلی بعد از مشخص کردن دلیل گرفتگی لوله می‌توان از روشهای زیر با توجه به نوع گرفتگی لوله استفاده کرد.
- استفاده از فنرهای لوله بازکنی
- ریختن جوش‌شیرین در چاه فاضلاب
- ریختن سرکه در لوله‌ها و چاه فاضلاب
- ریختن جوهر نمک در لوله‌ها و چاه فاضلاب
- ریختن محلول نمک خوراکی و آب جوش در لوله‌ها و چاه فاضلاب
- استفاده از تلمبه‌های پلاستیکی و …
جمع‌بندی نهایی
گرفتگی لوله‌های آب و فاضلاب و چاه‌های فاضلاب یکی از مشکلات رایجی است که بعد از مدتی استفاده از آنها پیش می‌آید و بسیاری از افراد برای آزاد کردن گرفتگی‌ها از اسیدها استفاده می‌کنند. ریختن اسید در چاه و لوله فاضلاب می‌تواند خطراتی همچون خوردگی و پوسیدگی لوله‌ها، شل شدن و خراب شدن اتصالات و نشتی آنها، اشتعال و انفجار چاه، عدم رفع گرفتگی کامل و … به همراه داشته باشد به همین دلیل بهتر است به جای استفاده از اسید و با توجه به نوع گرفتگی لوله‌ها از روشهای دیگری همچون استفاده از فنر، جوش‌شیرین، تلمبه پلاستیکی، جوهر نمک و … استفاده کرد.
